Veraset İlamı Nedir, Nasıl Alınır?

Veraset ilamı, Türk Medeni Kanununun 598. Maddesinde ifade edilmiştir. Veraset ilamı uygulamada mirasçılık belgesi olarak da kullanılır. Bu belge, kimin ne oranda mirasçı olduğunu ifade eder. Miras bırakan yaşamını yitirdikten sonra veraset ilamı ile kimlerin mirasçı olduğu ve ne oranda miras payına sahip olduğu ispat edilir.

Veraset ilamı aynı zamanda mirasçılık belgesi olarak da bilinen resmi bir evraktır. Miras Hukuku kapsamında bu ilam kişinin vefatının ardından mirasçıları tarafından çıkarılır. Muris, Miras Hukuku’nda vefat edeni tanımlamak için kullanılır.

Murisin ölümü halinde terekesi yani mal varlığı değerleri kanun gereği mirasçılara intikal eder. Bu intikalin gerçekleşebilmesi için de bazı iş ve işlemlerin yapılması gerekir. Mirasçılar için gerekli olan bu belge mirasçılığın ispatına yarar.

Mirasçılık belgesi noter kanalı ile alınabileceği gibi bazı hallerde Sulh Hukuk Mahkemesi’nden talep edilir. Mirasçılardan herhangi biri bu belge için başvuru yapabilir. İlam çıktığında diğer mirasçılar bu belgeyi mirasçı olduklarının ispatı yönünde kullanabilmektedir.

Veraset İlamı

Veraset ilamı ile mirasçıların kimler olduğu ve tereke üzerinde hangi pay oranlarına sahip bulundukları anlaşılır. Mirasçıların miras payları resmi olarak bu ilamda gösterilir. Bu belge olmadan mirasta payı olan mirasçıların işlem yapması mümkün değildir. İlamın alınması ile veraset intikal vergilerinin ödenmesi gerçekleştirilir. Ardından da mal varlıkları mirasçılara intikal eder.

Veraset ilamı ile tereke üzerinde hak sahibi olan mirasçıların hukuki durumları netleşir. Bu ilam resen düzenlenemediği için mirasçılardan herhangi birinin başvurusu gerekir. Mirasçı noter kanalı ile ya da Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığıyla ilamı çıkarabilir.

Mirasçılar mirastaki pay oranlarını öğrenmek istediklerinde bu belgeye ihtiyaç duyulur. Mirasçılık belgesi için yapılacak başvuru sırasında birtakım belgeler gereklidir. Mahkemede mirasçılık belgesi için gerekli belgeler arasında nüfus cüzdanı fotokopisi, ölüm belgesi, ilam talebi dilekçesi yer alır.

İlgili ilam yani mirasçılık belgesi noter kanalı ile alınacağı zaman da yukarıda sayılan evraklar noter tarafından talep edilir. Yurt dışında vefat eden kişi için mirasçılık belgesi çıkarılacağı zaman noter onaylı ve yeminli tercüman tarafından çevrilmiş belgeler geçerli olur. Bu belge Apostil şerhine de sahip olmalıdır.

Veraset ilamı noter tarafından verilemediğinde Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınmalıdır. Noterin bazı hallerde belgeyi hazırlayamamasında etkili olan unsurlar bulunur. Bu unsurlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Muris ve mirasçı arasındaki soy bağı tespit edilemediğinde,
• Nüfus kayıtlarında yer alan bilgiler açık olmadığında,
• Mirasçılardan birinin veya başvuran kişinin yabancı olması durumunda,
• Murisin vasiyetname düzenlemesi halinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulması zorunludur.

Veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınacaksa murisin son yerleşim yeri mahkemesi veya mirasçılardan birinin yerleşim yeri mahkemesine müracaat edilir. Veraset ilamı Miras Hukuku kapsamında talep edilen resmi bir belgedir. Bu ilamın alınabilmesi için vefat edene ait ölüm belgesine de gerek duyulur. Veraset ilamı ile mirasçıların kimler olduğu ve miras üzerindeki pay oranları kesinleşmiş olur.

Veraset İlamı Nedir?

Veraset ilamı murisin ölümünün ardından terekesi üzerinde hak sahibi olanların kimler olduğunu ve mirastaki pay oranlarını anlamaya yarayan resmi niteliğe haiz bir belgedir. Miras Hukuku kapsamında mirasçılar mal varlığı değerlerinin yanı sıra borç ve alacaklara da ortak olur.

Miras bırakana ait mal varlığı değerleri tereke olarak adlandırılır. Terekenin mirasçılara intikali kanun gereği otomatik şekilde olurken mirasçıların mirasçı olduklarını ispat için mirasçılık belgesi gerekir. Bedelsiz iktisap şekli olan miras intikali murisin ölümü ile gerçekleşir.

Veraset ilamı sayesinde miras intikal işlemi yapılabilir. Mirasçılardan biri başvuru yaptığında bu belge alınır. Dijital platformların kullanılmaya başlaması ile e-devlet uygulaması üzerinden de başvuru işlemleri sorgulanabilmektedir. Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığı ile yapılan başvuruların e-devlet portalından sorgulanması mümkün olurken başvuru için yalnızca noter ve mahkeme yetkilidir.

Mirasçılık belgesi alındıktan sonra intikal işlemlerine başlanabilir. Tapudaki intikal işlemlerinin 2 yıl içinde yapılmaması söz konusu olduğunda Tapu Sicil Müdürlüğü, Sulh Hukuk Mahkemesi’nden mirasçılık belgesi talep ederek intikal işlemlerini başlatabilmektedir.

Veraset ilamı alınırken Sulh Hukuk Mahkemesi’ne müracaat edildiğinde çekişmesiz yargılama faaliyetleri uygulanır. Bu belge alınacağı zaman hısım gösterilmediğinden yargılama faaliyeti çekişmesiz olarak neticelenir.

Veraset ilamı mirasçılık hakkını ispat etmeye yarar. Tereke üzerinde mirasçı sıfatına haiz olanlara tasarruf etme yetkisi tanıyan mirasçılık belgesi kişinin mirasçılığı hakkında bir karine oluşturmaktadır. Miras bırakanın ölümünün ardından kanun gereği terekedeki malları mirasçılara kendiliğinden intikal eder.

Bununla birlikte mirasçıların mirasçı olduklarını ispat yönünde kurumlara başvuruları sırasında resmi bir belgeye gereksinimi olur. Mirasçılık sıfatı bu belge ile ispat edilir.

Veraset Ne İşe Yarar?

Veraset ilamı, yasal mirasçı olduğu tespit edilen kişi ve kişilerin mirasçılık sıfatını haiz olduğunu ifade eder. Mirasçılık durumunu ispat eden belge muhteviyatında veraset ilamını talep edenin ve diğer tüm mirasçıların mirasa ilişkin hakları ve payları düzenlenir.

Miras bırakanın vefat etmesi ile birlikte mirasçılar mirasçılık sıfatını haiz olur. Fakat birtakım işlemleri yapabilmek için mirasçılık sıfatının belge ile sabitlenmesi gerekir. Bu nedenle veraset ilamı çıkarılır. Söz gelimi, terekede bulunan gayrimenkullerin intikali amacıyla tapuya müracaat edildiğinde tapı sicil memuru mirasçılık belgesi talep edecektir. Zira bu belge olmaksızın mirasçılar adına tescil yapılması mümkün değildir. Öte yandan Sosyal Güvenlik Kurumları da miras belgesi sunulmadığı takdirde dul ve yetim maaşı bağlayamamaktadır.

Veraset ilamı ile mirasçı, tereke mallarının alacaklarını talep ve tahsil etme yetkisine sahip olur. Aynı zamanda terekede bulunan taşınmazların tapu tescili gibi hukuki işlemleri yapma hakkı tanır. Mirasçıların, mirasçılık sıfatını haiz olmaları için bu belgeyi çıkarma mecburiyeti bulunmaz ancak ifade edilen örneklerde de görüleceği üzere pek çok hukuki işlem için bu belgenin varlığı aranır.

Veraset ilamı talep edebilmek için karşılanması gereken bir dizi koşul bulunur. Bu koşullar şu şekilde ifade edilebilir:

• Miras bırakan yaşamını yitirmiş veya hakkında gaiplik kararı verilmiş bir kimse olmalıdır,
• Veraset ilamı talebinde, mirasçılık belgesini isteme hakkına sahip kişiler bulunmalıdır,
• Mirasçıların tamamı biliniyor olmalıdır,
• TMK 598/2 gereği itiraz edilmemiş olmalıdır.

Veraset ilamı için bu ilanı talep etmeye yetkili kişilerin talebi aranır. Talep noktasında yasal ya da atanmış mirasçının bir farkı bulunmaz. Yasal ya ada atanmış her bir mirasçı, Medeni Kanunun ilgili hükmü uyarınca mirasçılık belgesi talep etme hakkına sahiptir. Mirasçılık belgesi talep eden kişinin talepte bulunabilmesi için diğer mirasçıların onay vermesi şart değildir.

Veraset ve İntikal Vergisi Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Veraset İlamı Nasıl Alınır?

Veraset ilamında yetki Medeni Kanun uyarınca Sulh Hukuk Mahkemelerine ve notere tanınmış olup, veraset ilamın talebinde bulunacak kimsenin gerekli belgeleri Sulh Hukuk Mahkemesine veyahut notere ibraz etmesi şarttır. Ancak kimi durumlarda noterin mirasçılık belgesi düzenleme yetkisi bulunmaz. Bu durumlar şu şekilde ifade edilebilir:

• Nüfus kayıtlarının mirasçılığı net biçimde ifade etmeye kafi gelmemesi,
• Veraset ilamının yabancılar tarafından talebi,
• Veraset ilamının düzenlenmesi için tanık dinlenmesi ya da bilirkişi incelemesi gibi harici incelemelere gereksinim duyulmakta ise.

Veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemesi kanalı ile ya da noterden alınabilir. Mirasçılardan herhangi biri bu belgeyi talep edebilir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu uyarınca 598. Madde kapsamında düzenlenen Mirasçılık belgesine ilişkin hükümler konuya açıklık getirmektedir.

Söz konusu ilam yani mirasçılık belgesi miras bırakanın ölümü üzerine alınmakla birlikte terekedeki mal ve haklar kanundan kaynaklanması nedeni ile hiçbir işlem yapılmadan mirasçılara intikal eder. Bununla birlikte mirasçıların mirasçı olduklarını ispatı için belgeye ihtiyacı olur.

Veraset ilamı mirasçıların talebi üzerine yetkili makamlarca hazırlanır. Noter veya Sulh Hukuk Mahkemesi mirasçılık belgesi hazırlamaya yetkili mercilerdir. Bu belge usulüne uygun olarak alındığında başka herhangi bir evraka gerek olmadan mirasçılık sıfatı ispatlanabilir.

Miras, miras bırakan öldüğünde ya da gaipliği hakkında karar verdiğinde açılmaktadır. Ölüm ya da gaiplik kararı verildiği takdirde mirasçılık belgesi hazırlanabilmektedir. Gaiplik de ölüm gibi sonuç doğurur.

Bununla birlikte gaip olan kişinin geri gelme ihtimali olduğundan mirasçılar terekedeki malları intikal ettirirken teminat göstermekle yükümlü olur. Ölüm anında sağ olanlar mirasçı olabilirken birlikte ölüm karinesinin varlığı halinde kişilerin birbirine mirasçı olması mümkün değildir.

Kişi ölüm tehlikesi altındayken kaybolursa ve kendisinden uzun bir süre haber alınamazsa ölüme bağlı hak sahibi olanların başvurusu doğrultusunda mahkemece kişinin gaip olduğuna karar verilebilir. Bu durumda kişi ölmüş gibi kabul edilir.

Ölüme bağlı sonuçlar geçerli olur. Gaiplik geçmişe doğru sonuç doğurur. Bu sebeple de ölüm tehlikesi altında kaybolmadan veya en son haber alınan günden başlamak üzere miras açılmış kabul edilir.

Veraset İlamı Nasıl Çıkar?

Veraset ilamı ya da mirasçılık belgesi; veraset belgesi, veraset vesikası gibi isimlerle de bilinmektedir. Mirasçılık belgesi için başvuru yapıldığında belli şartların sağlanmış olup olmadığına bakılır. Miras bırakanın ölmüş olması belge talebi oluşturulacağı zaman ilk aranan koşuldur.

Söz konusu ilamı yani mirasçılık belgesini alabilenler; yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar ve vasiyet alacaklılarıdır. Çekişmesiz yargı işlerinden biri olan mirasçılık belgesi kesin hüküm teşkil etmediğinden geçersizliği de her zaman ileri sürülebilir.

Veraset ilamı aksi ispat edilene dek mirasçılık bakımından karine oluşturmaktadır. Bu ilamın çıkarılması için mirasçılardan herhangi biri notere ya da Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuruda bulunur. Mirasçının koşulları sağladığı durumlarda belge düzenlenerek verilir.

Miras hakkına sahip olanlar; hak ehliyetine sahip olan ve murisin ölümü anında hayatta olan mirasçılardır. Mirastan yoksun olmayanlar miras hakkını kullanabilir. Bunun yanı sıra mirasçıların Türk uyruklu olmaması da miras alma haklarına engel teşkil etmemektedir.

Gerçek kişiler doğumla birlikte hak ehliyetine sahip olurken miras bırakanın ölümü anında tüzel kişiliğe sahip olanlar mirasçı sıfatını alabilir. Gerçek ve tüzel kişiler açısından miras bakımından farklılık bulunmaz. Tüzel kişilerin mirasçı olabilmesi kuruluş senedinde bu biçimde mal edinmelerine imkân tanınması ile mümkündür. Tüzel kişiler genellikle murisin iradesine bağlı olarak mirasçı olur.

Mirasçılık Belgesi Nereden Alınır?

Mirasçılık belgesi alınacağı zaman notere başvuru yapılabilir. Noterden mirasçılık belgesinin alınması yönünde bazı engellerle karşılaşılabilir. Bu durumda mirasçılar Sulh Hukuk Mahkemesi’ne müracaat eder. Mirasçılardan biri bu işlemleri başlatabilir. Alınacak belge tüm mirasçılar için geçerli olur.

Veraset İlamı İçin Gerekli Belgeler

Veraset ilamı alınırken başvuru sahibinden talep edilebilecek belgeler şunlardır:

• Ölüm belgesi,
• Nüfus cüzdanı fotokopisi,
• İlam talebini içeren dilekçe.

Nüfus Müdürlüğü veya e – Devlet Üzerinden Veraset İlamı Alınır mı?

Veraset ilamı alınırken noter ya da Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur. Bununla birlikte e-devlet üzerinden mahkemece çıkarılan belge sorgulanabilir. TMK 598 uyarınca mirasçılık belgesi düzenleme yetkisi olan merciler bellidir.

Nüfus Müdürlüğü üzerinden ya da e-devlet kapısından bu belge alınamaz. E-devlet üzerinden Veraset ilamı sorgulama bölümünden Sulh Hukuk Mahkemesi’nin hazırladığı belge görülebilir.

Veraset İlamı Kaç Günde Çıkar?

Veraset ilamı noterden alınacağı zaman başvuru sahibi koşulları sağladığında aynı gün içinde belge alınabilmektedir. Sulh Hukuk Mahkemesi kanalı ile belge talep edildiğinde ise bu işlemlerin birkaç gün sürmesi mümkündür.

Ölümden Sonra Veraset İlamı Süresi

Murisin ölümünün ardından terekede yer alan mal varlıklarının mirasçılara intikal edebilmesi için Veraset ilamı çıkarılır. Bu belge çıkarıldıktan sonra da veraset intikal vergisinin ödenmesi gerekir. Veraset intikal vergisi murisin ölümünün ardından 1 aylık süre içinde ödenir. Bu sürede ödenmemesi cezai sorumluluk doğuracağından mirasçılık belgesinin 1 ay içinde çıkarılması gerekir.

Veraset İlamı Süresi Ne Kadar?

Veraset ilamı murisin vefat etmesinin ardından mirasçılar tarafından 1 ay içinde çıkarılmalıdır. Belgede tüm mirasçıların gösterilmesi gerekir. Belge çekişmesiz yargıya tabidir. Hasımsız açılmaktadır ve maddi anlamda da kesin hüküm olmamaktadır. Tereke üzerinde mirasçıların tasarruf işlemleri yapabilmesi için gerekli olan bu belge aksi ispat edilene kadar geçerli olur.

Mirasçılık Belgesi 1 Ay İçinde Alınmazsa Ne Olur?

Veraset ilamı 1 ay içinde alınmadığında veraset intikal vergisi ödenmeyeceğinden mirasçılar açısından cezai sorumluluk doğacaktır. Bu sebeple vefat gerçekleştikten sonra noter ya da Sulh Hukuk Mahkemesi kanalı ile 1 ay içinde mirasçılık belgesi çıkarılmalıdır.

Veraset İlamı Alınmazsa Ne Olur?

Veraset ilamı alınmadığı takdirde mirasçılar veraset intikal vergisini ödeyemez. Bu vergi tereke üzerindeki mal varlıklarının mirasçılara devri sırasında ödenmesi gereken bir vergi türüdür. Mirasçılar veraset intikal vergisini ödemeden malları üzerlerine geçiremez. Verginin ödenmemesi durumunda ise mirasçılara vergi borcuna istinaden ceza uygulanır.

Veraset İlamı Sorgulama

Veraset ilamı hazırlanırken aksi sabit oluncaya kadar ibaresine yer verilmesi gerekir. Mirastan feragat, mirastan çıkarılma, reddi miras hususları söz konusu ise bu mirasçıların payları da mirasçılık belgesine eklenmelidir. Miras bırakana ait kimlik bilgileri de belgede yer alır.

Veraset ilamı sorgulama Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yapılan başvurularda e-devlet üzerinden yapılabilmektedir. Bunun için Veraset ilamı sorgulama menüsüne giriş yapılır.

Veraset İlamı Ücreti

Veraset ilamı noterden çıkarılacağı zaman belirli bir ücret ödenir. Veraset ilamı ücreti 2024 için 680 TL olurken Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapıldığında bu rakam 878,20TL olarak ödenir. Bu ücretler her yıl güncellenmesi sebebi ile başvuru yapıldığında rakamlarda değişiklik olabilmektedir.

Noterden Veraset İlamı Ücreti

Veraset ilamı noter kanalı ile çıkarılacaksa 2024 yılında yaklaşık 1200 TL ödenmektedir. Mirasçılar mirasçılık belgesi aldıkları takdirde mirası kabul ettikleri anlamına gelmemektedir. Mirasçılık belgesi alınmış olsa dahi mirasçının mirası reddetme hakkı bulunur. Mirasçılık belgesi ücretlerinin her yıl yeniden düzenlenmesi dolayısıyla güncel fiyatlar başvuru sırasında daha net öğrenilebilmektedir.

Mirasçılık Belgesi

Veraset ilamı ile aynı anlamı taşır. Mirasçılık belgesi aşağıdaki kişilerce talep edilebilir:

• Yasal mirasçılar,
• Atanmış mirasçılar,
• Vasiyet alacaklıları,
• Miras bırakanın alacaklıları,
• Mirasçılık belgesi almaya yetki verilenler,
• Kanunda sayılan istisnai durumlar dışında mirasçılık sıfatını kaybedenlerdir.

Kan hısımlığında zümre sistemine göre hareket edilir. Önce gelen zümrede mirasçı olanlar varsa sonra gelen zümredekiler mirasçı olamaz. Önce gelen zümredekilerin ölümü halinde miras sonra gelen zümredekilere intikal edebilir.

Evlatlık da kan hısımları gibi mirasçı statüsündedir. Geçerli bir evlatlık sözleşmesinin olması ve miras bırakanın ölümü sırasında evlatlık ilişkisinin kurulmuş olması yeterlidir. Atanmış mirasçıların da yasal mirasçılar gibi murisin ölümü ile mirasa ortak oldukları görülür.

Vasiyet alacaklıları da miras bırakanın atamaksızın kazandırmada bulunduğu kişilerden oluşur. Bu kişiler cuz’i halef olarak kabul edilirler ve mirasçılık sıfatına haiz değildirler. Terekede bulunan borçlar vasiyet alacaklılarının kişisel sorumluluğunda olmaz.

Terekede alacaklı bulunanların alacaklarını mirasçılardan alabilmek için kendilerine mirasçılık belgesi çıkarma hakkı tanınmıştır. Bu durumda başvuru yapacak olanların mahkemede ya da icra müdürlüğünde alacağına yönelik hukuki bir işlem yapmış olması gerekir. Bu merciler tarafından kendisine yetki verilen kişiler tereke alacaklısı olarak adlandırılır.

Mirasçılık Belgesi Nereden Alınır?

Veraset ilamı olarak bilinen mirasçılık belgesi noterden ya da Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınır. Bu mercilerin dışında herhangi bir yerden mirasçılık belgesi talep edilememektedir. Bu belgeyi kural olarak yasal mirasçılar talep edebilir. Yasal mirasçılar murisin ölümü ile mirasa otomatikman ortak olur.

Mirasçılık belgesi talep edebilenler arasında; atanmış mirasçılar, tereke alacaklıları, vasiyet alacaklıları da bulunur. Evlatlıklar da evlatlık sözleşmesi murisin ölümü sırasında kuruluysa mirasçılık belgesi alabilir.

Mirasçılık Belgesi Nasıl Alınır?

Veraset ilamı ya da diğer adıyla mirasçılık belgesi mirasçılardan herhangi birinin noter ya da Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurması sonucunda hazırlanır. Başvuru sırasında müracaat sahibinden belirli evrak talep edilir. Ölüm belgesi, nüfus cüzdanı fotokopisi ve başvuru dilekçesi bu evrak arasında yer alır.

Veraset İlamı İptali Nasıl Yapılır?

Türk Medeni Kanunu madde 598/3 hükmü uyarınca mirasçılık belgesinin aksi her zaman ispat edilebilir ve geçersizliği ileri sürülebilir. Düzenlenen belge hakikati yansıtmıyorsa bu durumda Asliye Hukuk Mahkemesinde iptal davası açılabilir. Veraset ilamının iptali çekişmeli yargıya tabi olup davanın davalıları diğer mirasçılardır. Mirasçılık belgesi iptali için miras hukuku avukatından danışmanlık ve avukatlık hizmeti alınması tarafların menfaatine olacaktır.

Veraset İlamı Dilekçe Örneği

Atanmış mirasçı olunduğunu gösterir mirasçılık belgesi verilmesi talebini içeren dava dilekçesi örneğinin açık hali aşağıda yer almaktadır. Aşağıda açık hali bulunan dilekçeyi .doc (WORD) formatında indirmek içinse hemen altta yer alan indirme bağlantısını kullanabilirsiniz.

Veraset İlamı Örneği

Mirasçılık belgesi istemli dilekçe örneği şu şekildedir:

Mirasçılık Belgesi Dava Dilekçesi

Veraset ilamı verilmesi talepli dava dilekçesi örneğinin açık hali aşağıda yer almaktadır. Aşağıda açık hali bulunan dilekçeyi .doc (WORD) formatında indirmek içinse hemen altta yer alan indirme bağlantısını kullanabilirsiniz.

Veraset İlamı Dilekçesi (WORD, PDF, DOC)

Mirasçılık belgesi istemli dava dilekçesi örneğini WORD formatında indirmek için aşağıda yer alan bağlantı butonuna tıklayabilirsiniz. Fakat özellikle vurgulamak gerekir ki hazır dilekçe örneği üzerinden hareket etmek yerine somut olaya özgü bir şekilde avukat marifetiyle hazırlanmış dilekçe üzerinden hareket etmek çok daha sağlıklı sonuçlar verecektir.

20 Ocak 2024