Belirli iş sözleşmesinde kıdem tazminatı konusu işçi ve işveren arasında gerçekleşen sözleşmelere bağlı olarak ortaya çıkar. Kıdem tazminatı işçinin işe başladığı tarih başlangıç kabul edilerek ve hizmet akdinin devam ettiği süre boyunca işverenin her geçen sene için ödemekle yükümlü olduğu 30 günlük çalışma bedelidir. İşçi kaç yıl süre ile çalıştı ise bu 30 günlük ücret bedeli yıl sayısı ile çarpılır.
Kıdem tazminatı işverenin ödemekle yükümlü olduğu bir bedeldir ve işçinin işe başladığı tarih esas alınarak hesaplanır. Kıdem tazminatı çalışma yaşamı kapsamında yer alan hukuki bir düzenlemedir. Hukuk kuralları aracılığı ile toplumsal yaşamın düzenlenmesi sağlanırken aynı zamanda iş hayatı konusunda da işçi ve işverenin sorumlulukları açıklığa kavuşturulur.
İşçinin iş sözleşmesinin sonlanması durumunda almaya hak kazanacağı kıdem tazminatı işveren tarafından ödenen bir ücrettir. Bu tazminat türünü alma hakkının elde edilebilmesi için asgari çalışma süresine uyum gerekir. İş sözleşmesi kanunlara uygun bir biçimde sonlandığında ve asgari çalışma süresi de tamamlanmış ise kıdem tazminatı alma hakkı işçiye verilen bir haktır.
Kıdem Tazminatı Alma Koşulları
Kıdem tazminatı alma koşulları kanunlarla belirlenmiştir. İşçinin hukuka uygun olarak iş sözleşmesi sonlandığında ve asgari çalışma süresine uygun olarak çalışmışsa bu hakkı elde eder. İşçi işten ayrılacağı zaman kendiliğinden ayrılmış ise kıdem tazminatı alamaz.
İşçinin iş kanununa uymaması nedeni ile sözleşmesinin feshedilmesi de kıdem tazminatı almasına engel teşkil eder. İşçinin iş yerinde en az bir yıldır çalışmış olması kıdem tazminatı alma hakkını elde edebilmesi için gereklidir.
İşçinin emeklilik hakkı elde etmesi durumunda yaşının dışındaki sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulmuş olması da kıdem tazminatı alınabilmesi koşullarından biridir. İşçi emekli olduğunda ve kendi isteği ile işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir.
Askerliğe bağlı olarak işten ayrılmak zorunda kalan işçilere de kıdem tazminatı ödenir. Kadın çalışanların evlenmesi durumunda da kıdem tazminatı ödemesi yapılır. İşçi ve işveren arasındaki bu hukuki ilişkide kanunların belirlediği koşulların sağlanması durumunda işveren işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olur.
İşçi kıdem tazminatı alacağı zaman çalışanın işverene karşı kusurlu bir davranışı olduğunda ve işine son verilmesi halinde kıdem tazminatı alma hakkı yanar. Erkeklerin askerlik kadınların ise evlilik nedeni ile kıdem tazminatı alma hakları bulunur.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı nedir? Merak edilenlerden biridir. İş Hukuku kapsamında yer alan bu konu işçi ve işveren arasında oluşan hukuki bir ilişkiyi tanımlar. Kıdem tazminatı işçinin kanunlarda belirlenen koşulları sağlaması durumunda işveren tarafından ödenmesi gereken alacağıdır. İşçi yaşlılık veya malullükle ilgili olarak aylığını toptan almaya hak kazandığında kamu kuruluşunda geçirmiş olduğu hizmet süresinin toplamı dikkate alınarak kıdem tazminatı ödemesi yapılır.
Kıdem tazminatı bir kereye mahsus olarak yapılan bir ödemedir. Aynı kıdem süresine bağlı olarak bu ödeme bir kereden fazla yapılmamaktadır. Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin en son aldığı ücret dikkate alınır.
İşçi sabit bir ücretle çalışmıyor ise bu durumda da son bir yıl içinde kendisine ödenen ücretin bir yıl içinde çalışılan günlere bölünmesi ile ortalama bir ücret bulunur. Kıdem tazminatı hesaplaması da bu değer üzerinden yapılır.
Kıdem tazminatını almaya hak kazanabilmek için iş sözleşmesinin kanunda belirtilen biçimde sonlanmış olması gerekir. İşçi işverenden kıdem tazminatı talep edebilmek için kanunda ön görülen biçimde sözleşmesinin sonlanmış olması zorunlu olurken aksi durumda bu ödeme işçiye yapılmaz. Kıdem tazminatı işçinin vefatı durumunda da işveren tarafından ödenir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi ve Kıdem Tazminatı
Belirli süreli iş sözleşmesi ve kıdem tazminatı işçi ve işverenlerin merak edebilecekleri arasındadır. Belirli süreli iş sözleşmesi yapıldığında sürenin bitimi kendiliğinden gerçekleşir. Bu durumda işveren tarafından yapılmış bir fesih söz konusu olmaz. Kıdem tazminatı bu tür durumlarda doğmaz. İş sözleşmesinin sona eriş biçimi kıdem tazminatının elde edilmesini belirler.
İş sözleşmesi ölümün dışında ve kendiliğinden sona erdiğinde kıdem tazminatı ödenmez. Ayrıca belirli süreli iş sözleşmesinde süre geçmesinden dolayı da sona erme durumu ortaya çıktığında kıdem tazminatı ödenmez.
Belirli süreli iş sözleşmeleri süre bitiminde otomatik olarak sonlanır. Bundan dolayı da bildirim yapılmasına gerek yoktur. Ayrıca taraflar hakkın kötüye kullanımı gibi taleplerde de bulunamamaktadır. Belirli süreli iş sözleşmelerinde tazminat talebi de söz konusu olmamaktadır.
Merhaba hocam. Ben beş yıldır aynı kurumda çalışıyorum. Sözleşmelerimiz bir yıllığına her yıl yenileniyor. Sözleşme bitiminde bu kurumda çalışmaya devam etmezsem kıdem tazminatı alabilir miyim? Teşekkürler
Merhaba Turan Bey. Kıdem tazminatı ile ilgili hukuki düzenlemelere (mevzuat) ya da ilgili içeriğimize göz atarak şartları karşılayıp karşılamadığınızı değerlendirebilirsiniz. Dilerseniz bu hususta danışmanlık hizmetimizden de yararlanabilirsiniz. İyi günler dileriz.