Son dönemde yaygınlaşan banka hesabı ve IBAN kiralama işlemleri, ciddi hukuki sorunlara ve cezai yaptırımlara yol açabilmektedir. Özellikle dolandırıcılık, kara para aklama ve yasadışı bahis gibi suçların işlenmesinde kullanılan kiralık hesaplar, hesap sahiplerini beklemedikleri hukuki risklerle karşı karşıya bırakabilir. Bu yazımızda, banka hesabı kiralama kavramını, yasal sonuçlarını ve mağduriyet durumunda haklarınızı detaylı şekilde inceleyeceğiz.
Banka Hesabı Kiralama Nedir?
Banka hesabı kiralama, kişilerin kendi adlarına açtıkları banka hesaplarını belirli bir ücret karşılığında başkalarının kullanımına sunmasıdır. Bu işlemin kendisi doğrudan bir suç olarak tanımlanmamıştır. Ancak bu hesaplar dolandırıcılık, kara para aklama veya yasadışı bahis gibi suçlarda kullanıldığında, hesap sahibi de suça iştirak etmiş sayılabilir.
Hesabını kiralayan kişi, hesabın kullanım amacını bilerek veya bilebilecek durumda olarak hareket ettiğinde şu riskleri üstlenir:
- Dolandırıcılık suçuna iştirak etme (TCK m.158/1-f kapsamında)
- Kara para aklama suçuna ortak olma (5549 sayılı Kanun kapsamında)
- Vergi kaçakçılığına aracılık etme
- Yasadışı bahis ve kumar gibi suçlara destek verme
Önemli Not: Banka hesabı kiralamanın kendisi suç değildir. Suç olan, bu hesapların yasadışı faaliyetlerde kullanıldığını bilerek veya bilebilecek durumda olarak hesabı başkasına kullandırmaktır.
Hesap Kiralama Nasıl Gerçekleşir?
Hesap kiralama süreci genellikle şu aşamalarda gerçekleşir:
- Hesap sahibi, maddi karşılık veya başka nedenlerle hesabını başkasına kullandırmayı kabul eder
- Hesap bilgileri (IBAN, şifre, internet bankacılığı bilgileri) üçüncü kişilere verilir
- Hesap üzerinden para transferleri yapılır
- Bu para transferleri yasadışı amaçlar için kullanılırsa, hesap sahibi suça iştirak şüphesiyle soruşturmaya dahil edilebilir
IBAN Kiralama ve Yasal Sonuçlar
IBAN numarasının suç işlemek amacıyla kullanıldığını bilerek veya bilebilecek durumda olarak başkalarına kullandırılması, TCK’nın ilgili maddelerine göre değerlendirilir:
| İhlal Edilen Kanun | Suç Tanımı | Olası Ceza | Koşullar |
|---|---|---|---|
| TCK 158/1-f | Bilişim sistemleri, banka veya kredi kurumlarını kullanarak dolandırıcılık | 3-10 yıl hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası | Dolandırıcılık kastının varlığı gerekir |
| 5549 Sayılı Kanun | Suç gelirlerinin aklanmasına iştirak | 2-5 yıl hapis | Paranın suç geliri olduğunu bilme şartı aranır |
| 7258 Sayılı Kanun | Yasadışı bahis ve kumara aracılık | 3-5 yıl hapis | Bahis amacıyla kullanıldığının bilinmesi gerekir |
Not: Mahkemeler artık hesap sahibinin “bilme” veya “bilebilecek durumda olma” kriterlerini daha sıkı değerlendirmektedir. Yüksek miktarda para transferleri, şüpheli işlem kalıpları, ve hesap sahibinin aldığı komisyon gibi faktörler, suç kastı yönünde değerlendirilmektedir.
Banka Hesabı Kiralama Mağdurları ve Hakları
Banka hesabı kiralama konusunda iki tür mağduriyet söz konusudur:
1. Hesabı Suç Amaçlı Kullanılan Kişiler
Bazı kişiler, suç işlendiğinden tamamen habersiz olarak hesaplarının başkaları tarafından kullanıldığı durumlarda gerçek mağdur konumundadır:
- Hesap bilgileri çalınarak dolandırıcılıkta kullanılan kişiler
- Baskı, tehdit veya hile ile hesap bilgileri alınan kişiler
- Ekonomik zorluklar nedeniyle kandırılarak hesabını kullandıran kişiler
Bu kişiler suç kastı veya ihmali davranışları olmadığını kanıtlayabilirse, cezai sorumluluktan kurtulabilirler.
2. Dolandırıcılık Mağdurları
Hesap kiralama yoluyla dolandırılan kişiler şu haklara sahiptir:
- Suç duyurusunda bulunma hakkı
- Zararın tazmini için hukuk davası açma hakkı
- Savcılık üzerinden hesap hareketlerinin incelenmesini talep etme hakkı
- Banka nezdinde şikayette bulunarak soruşturma başlatma hakkı
Mağdur Deneyimi: “Sosyal medyada gördüğüm bir ilanla ek gelir için IBAN’ımı kiraladım. İlk ay düzenli ödemeler aldım. Üç ay sonra savcılıktan tebligat aldıktan sonra fark ettim ki hesabım dolandırıcılık amacıyla kullanılmış. Şimdi hem hapis cezası hem de tazminat riski ile karşı karşıyayım. Bilerek yapmadığımı ispatlamaya çalışıyorum.” — İsimsiz Mağdur, Antalya
Suç Amaçlı Hesap Kullandırmanın Cezası
Hesabın suç amaçlı kullanıldığını bilerek veya bilebilecek durumda olarak başkalarına kullandırılmasının cezası, işlenen suçun türüne ve ağırlığına göre değişir:
Nitelikli Dolandırıcılık Kapsamında Değerlendirilmesi (TCK 158/1-f)
Banka hesabının dolandırıcılık amacıyla kullanıldığını bilerek veya bilebilecek durumda olarak hesabını kullandıran kişi:
- Hapis Cezası: 3 yıldan 10 yıla kadar (suça iştirak derecesine göre)
- Adli Para Cezası: 5 bin güne kadar
Kara Para Aklama Kapsamında Değerlendirilmesi
Hesabın kara para aklama için kullanıldığını bilerek hesabını kullandıran kişi için:
- Hapis Cezası: 2 yıldan 5 yıla kadar
- Adli Para Cezası: 20.000 güne kadar
Vergi Kaçakçılığına İştirak Kapsamında Değerlendirilmesi
Hesabın vergi kaçırmak için kullanıldığını bilerek hesabını kullandıran kişi için:
- Hapis Cezası: 18 aydan 5 yıla kadar
- Adli Para Cezası: Kaçırılan verginin 3 katına kadar
Dikkat: İşlenen suçta kullanılan hesabı bilerek veya bilebilecek durumda olarak kullandırmak, suça iştirak anlamına gelebilir. Suça iştirak derecesi, yardım etme, azmettirme veya doğrudan faillik şeklinde olabilir ve ceza buna göre belirlenir.
Elektronik Ödeme Hesabı Kiralama Riskleri
Son yıllarda yaygınlaşan elektronik para kuruluşları üzerinden hesap kiralama yöntemleri de benzer riskleri taşır. Bu platformlarda hesap kullandırma da banka hesaplarına benzer şekilde yasal sonuçlar doğurabilir.
Elektronik ödeme hesabı kiralamanın riskleri:
- Genellikle yasadışı bahis ve kumar sitelerine para aktarımı için kullanılır
- Elektronik para kuruluşları işlemleri sıkı takip ettiğinden tespit olasılığı yüksektir
- 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilebilir
- Elektronik para kuruluşları MASAK’a (Mali Suçları Araştırma Kurulu) şüpheli işlem bildiriminde bulunmakla yükümlüdür
Uyarı: Elektronik para kuruluşları, MASAK direktifleri doğrultusunda şüpheli işlemleri tespit etmek için gelişmiş yapay zeka sistemleri kullanmaktadır. Şüpheli işlem kalıpları hızla tespit edilmekte ve ilgili birimlere bildirilmektedir.
Bahis Sitelerine Banka Hesabı Kullandırma Sonuçları
Yasadışı bahis sitelerine banka hesabını bilerek kullandırmanın getirdiği özel riskler vardır:
- Temel Risk: TCK 158/1-f kapsamında suça iştirak şüphesi
- Ek Risk: 7258 Sayılı Kanun kapsamında yasadışı bahse aracılık etme suçu şüphesi
- Mali Risk: Bahis için kullanılan tutarın 10 katına kadar idari para cezası
Örnek Vaka: Yargıtay 15. Ceza Dairesi’nin 2024/487 sayılı kararında, hesabını yasadışı bahis sitelerine kiraya verdiğini kabul eden ve bu faaliyetten komisyon aldığını ifade eden sanığın, hem dolandırıcılık hem de 7258 Sayılı Kanunu ihlalden cezalandırıldığı görülmektedir.
Yargıtay Kararları ve Emsal Davalar
Banka hesabı kiralama ile ilgili güncel Yargıtay kararları şu yöndedir:
Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2024/352 Sayılı Karar – Suç İştirakı
Bu kararda, sanığın banka hesabını başkalarına kullandırdığını ve hesaptan yapılan para transferlerinin dolandırıcılık amacıyla gerçekleştirildiğini bildiği tespit edilmiştir. Sanığın “hesabını kiraya verdiği” yönündeki ikrarı, suçun kasten işlendiğinin kanıtı olarak kabul edilmiş ve TCK 158/1-f maddesi kapsamında cezalandırılmıştır.
Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2024/921 Sayılı Karar – Bilme Unsuru
Bu kararda, hesabını kiralayan kişinin yüksek miktardaki para transferlerini görmesi ve karşılığında komisyon alması, dolandırıcılık suçuna iştirak kastının bulunduğuna kanıt sayılmıştır. Mahkeme, hesap sahibinin hesabından yapılan işlemleri görme ve engelleme imkanı olduğu halde bunu yapmadığını değerlendirmiştir.
Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2024/1128 Sayılı Karar – Beraat Örneği
Bu örnekte, hesap sahibinin hesabının izni dışında kullanıldığını kanıtlaması ve suç kastının bulunmadığının tespit edilmesi nedeniyle beraat kararı verilmiştir. Sanık, hesap bilgilerinin dolandırıcılık yoluyla ele geçirildiğini belgelemiş ve suç duyurusunda bulunmuştur. Bu gibi durumlarda, kişinin mağdur konumunda olduğu ve suça iştirak kastının bulunmadığı kabul edilmektedir.
Hesabınız Suç Amaçlı Kullanıldıysa Yapmanız Gerekenler
Hesabınızın sizin bilginiz dışında suç amaçlı kullanıldığını fark ettiyseniz hemen şu adımları izlemelisiniz:
Acil Eylem Planı
- Bankaya Başvurun: Hesabınızı derhal bloke ettirin
- Savcılığa Başvurun: En yakın Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunun
- Avukat Tutun: Bir ceza avukatıyla iletişime geçin
- Delilleri Toplayın: Hesabınızın izniniz dışında kullanıldığını gösteren tüm delilleri saklayın
- İfade Hazırlığı Yapın: Durumunuzu açıklayan detaylı bir ifade hazırlayın
Mağduriyet Savunması İçin Gerekli Belgeler
- Hesap hareketlerinin dökümü
- İletişim kayıtları (hesabı kiralayan kişiyle yazışmalar)
- Dolandırıcılık mağduru olduğunuza dair kanıtlar
- Savcılık suç duyurusu dilekçesi
- Banka şikayet başvurusu
- Kimlik, adres ve iletişim bilgilerinin çalındığına dair kanıtlar
IP Araştırması ile Gerçek Failin Tespiti
Banka hesabı kiralama suçunun tespitinde, IP adresi araştırması kritik rol oynar. Güvenlik birimleri ve bankalar, hesap hareketlerini yapan IP adreslerini tespit ederek gerçek suçluları belirleyebilir. Eğer işlemlerin sizin kullandığınız cihazlar dışındaki IP adreslerinden yapıldığı kanıtlanabilirse, bu durum masum olduğunuzu göstermede yardımcı olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Banka Hesabını Başkasına Kullandırma Cezası Nedir?
Banka hesabını suç amaçlı kullanıldığını bilerek başkasına kullandırmanın cezası, işlenen suçun türüne göre değişir. Dolandırıcılık amacıyla kullanıldığı durumlar için 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası söz konusu olabilir.
2. İbanımı Kiraladım, Suç İşlendiğini Fark Ettim, Ne Yapmalıyım?
IBAN’ınızın suç amaçlı kullanıldığını fark ettiyseniz, hemen şu adımları izlemelisiniz:
- Hesabınızı bankanız üzerinden bloke ettirin
- En yakın Cumhuriyet Savcılığı’na başvurun ve durumu bildirin
- Bir ceza avukatına danışın
- Hesap hareketlerinizin dökümünü alın
- Konuyla ilgili tüm kanıtları toplayın
3. Hesap Kullandırma Suçunda Para Cezası Ne Kadar?
Hesabın suç amaçlı kullanımına bilerek izin verilmesi durumunda uygulanacak para cezası, TCK 158/1-f kapsamında 5 bin güne kadar adli para cezası olarak belirlenmiştir. Ayrıca, suçtan elde edilen gelirlere el konulur ve bu tutarlar için ayrıca tazminat ödenmesi söz konusu olabilir.
4. Hesabımın Haberim Olmadan Suçta Kullanıldığını Nasıl İspatlarım?
Hesabınızın haberim olmadan suçta kullanıldığını şu yollarla ispatlayabilirsiniz:
- Dolandırıldığınızı gösteren mesaj, e-posta veya kayıtlar
- İşlemlerin yapıldığı sırada başka bir yerde olduğunuza dair kanıtlar
- Hesap bilgilerinizin çalındığına dair polis/savcılık başvuruları
- İşlemlerin yapıldığı IP adreslerinin size ait olmadığının tespiti
- İşlemlerden herhangi bir maddi çıkar sağlamadığınızın kanıtlanması
5. Elektronik Ödeme Hesabı Kiralama Riskleri Nelerdir?
Elektronik ödeme hesabını suç amaçlı kullanılmak üzere kiraya vermenin riskleri şunlardır:
- Dolandırıcılık, kara para aklama gibi suçlara iştirak şüphesi
- Elektronik para kuruluşlarının sıkı denetimi nedeniyle kolay tespit edilme
- Hesabın kalıcı olarak kapatılması
- MASAK incelemesine tabi tutulma
- Diğer finansal hizmetlerden yararlanamama
6. Hesap Kiralama ile İlgili Soruşturmada Zamanaşımı Süresi Nedir?
Hesap kiralama yoluyla işlenen suçlarda zamanaşımı süresi, temel suçun niteliğine göre değişir:
- Nitelikli dolandırıcılık kapsamında değerlendirildiğinde 15 yıl
- Kara para aklama suçu kapsamında değerlendirildiğinde 10 yıl
- Vergi suçları için genellikle 8 yıl
7. Hesabımı Kullandırdığım İçin Hakkımda Soruşturma Açıldı, Beraat Etme Şansım Var Mı?
Evet, bazı durumlarda beraat kararı alınabilir. Özellikle:
- Hesabın rızanız dışında kullanıldığını kanıtlarsanız
- Dolandırıldığınızı ve suça iştirak kastınızın olmadığını ispatlarsanız
- Suç duyurusunda ilk sizin bulunduğunuzu gösterirseniz
- İşlemlerin siz tarafından yapılmadığını teknik olarak kanıtlarsanız
8. Bahis Sitelerine Hesap Kullandırma Sonuçları Nelerdir?
Bahis sitelerine hesap kullandırmanın yasal sonuçları iki farklı kapsamda değerlendirilir:
- Dolandırıcılık kapsamında (TCK 158/1-f): 3-10 yıl hapis riski
- Yasadışı bahse aracılık (7258 Sayılı Kanun): 3-5 yıl hapis riski
9. IBAN Kullandırma Yasal Sonuçları 2025’te Nasıl?
2025 yılı güncel mevzuatına göre IBAN kullandırmanın yasal sonuçları:
- Suç kastı varsa hapis cezası riski (3-10 yıl)
- Para cezası riski (5 bin güne kadar adli para cezası)
- MASAK incelemesi ve tüm bankacılık işlemlerinden men edilme riski
- Adli sicil kaydı oluşması riski
10. Banka Hesabı Kiralama Yasal mıdır?
Banka hesabı kiralamanın kendisi doğrudan yasaklayan bir kanun maddesi yoktur. Ancak hesabın suç amaçlı kullanıldığını bilerek veya bilebilecek durumda olarak başkasına kullandırmak, ilgili suça iştirak anlamına gelebilir. Bu durumda kişi, işlenen suça göre TCK’nın ilgili maddeleri kapsamında sorumlu tutulabilir.
