Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçu TCK 125/1 -125/2 maddeleri arasında düzenlenmiş bir suçtur. İnternet ağlarının yaşamın her alanında kullanılması nedeni ile çeşitli suçların bu kanallar üzerinden işlenebilmesi söz konusu olmaktadır. Günlük yaşamda, ticari faaliyetlerde ya da sosyal medya üzerinden internetin yaygın kullanımı bazı problemleri de beraberinde getirmektedir.
Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçu da internet ağları üzerinden işlenir. Türk Ceza Kanunu uyarınca kişiye yönelik gerçekleştirilen; kişinin onurunu, haysiyetini ve şerefini zedeleyici saldırılar cezalandırılır. Bu tür hakaret içeren fiiller işlendiğinde kişinin onuru, şerefi, haysiyeti toplum nazarında zedelenebileceğinden suç olarak kabul edilir.
Bilişim Yolu ile Hakaret Suçu İşlenmesi
Bilişim yolu ile hakaret suçu işlenmesi durumunda TCK’ya göre cezalandırılması gerekir. Gelişen teknolojilerin insan yaşamına dahil ettiği bilişim sistemleri üzerinden birçok işlem yapılabilir. Bu işlemler ticari faaliyetlere yönelik olabileceği gibi sosyal yaşamı ilgilendiren konularda da bilişim sistemleri kullanılmaktadır.
Sosyal medyanın yaygın olarak kullanıldığı günümüzde kullanıcılar aynı zamanda bir içerik üreticisi sıfatını kazanmaktadır. Çift yönlü iletişime olanak tanıyan sosyal medya kanalları üzerinden kesintisiz bir iletişim yapılabilirken herkes bu mecrada görüşlerini kolaylıkla paylaşabilmektedir.
Sosyal medya üzerinden sesli, yazılı ya da görüntülü içerik paylaşılması sureti ile hakaret suçuna yönelik birtakım fiiller gerçekleştirilebilmektedir. Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçuna herkes maruz kalabilir. Bu suç şikâyete bağlı bir suçtur.
Bilişim Yolu ile İşlenen Hakaret Suçu Şikâyet
Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçu şikâyet gerektiren suçlardan biridir. Bu suçun işlenmesinin ardından mağdur hakaret fiilini öğrendikten sonra ya da suçun failinin anlaşılması ile birlikte altı aylık sürede şikayetini gerçekleştirmelidir.
Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçu zamanaşımı süresi olayın ya da failin öğrenilmesinden itibaren altı aydır. Bu suça istinaden yapılacak şikâyet Cumhuriyet Başsavcılığı’na ya da kolluk kuvvetlerine olabilir. Sosyal medya ya da internet yolu ile işlenebilme özelliğine sahip olan hakaret suçu iki farklı yöntemle işlenebilir.
- Kişinin şeref ve saygınlığını zedeleyen somut bir olay ya da olgu isnadı.
- Kişinin genel ve soyut türdeki davranış ve ifadelerle rencidesi.
Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçu Instagram, Facebook gibi sosyal medya kanalları üzerinden veya e-posta yolu ile internet kullanılarak da gerçekleştirilebilir.
Bilişim Yolu ile İşlenen Hakaret Suçu Ceza Artışı
Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçu ceza artışı söz konusu olduğunda bazı kriterlere bakılır. Bu şartların oluşması durumunda da verilen cezalarda artış söz konusu olur. İnternet kullanılarak işlenen hakaret suçu nitelikli hallerinde ceza 1-2 yıl aralığında belirlenir.
İnternet ya da sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçlarında aleni bir durum söz konusu ise cezanın 1/6 oranında artırılması söz konusudur. Kamu görevlileri kurul halinde çalıştıklarında görevlerinden dolayı hakaret edilirse zincirleme suç hükümleri ortaya çıkacağından dolayı ceza miktarında ¼’ten ¾’e kadar artış olur.
Bilişim Yolu ile Hakaret Suçu Nasıl İşlenir?
Bilişim sistemleri kullanılarak hakaret suçu işlenmesi ile ilgili olarak kişinin rencide edilerek toplum önünde değersizleştirilmesine bakılmaktadır. Bu sebeple de internet kanalı kullanılarak bilişim sistemleri üzerinden kişiye hitaben kullanılacak hakaret içerikli pek çok kelime suçun ortaya çıkmasına sebep olur.
İnternet üzerinden paylaşılmış olan resimler hakkında hakaret içerikli yorumlar yapılması da suçun oluşmasında etkendir. Topal biri için kullanılacak “Allah’ın topalı” gibi bir ifade hakaret olarak kabul edilir. Hakaret suçu sözle işlenebilir. Bunun yanı sıra yorum yaparak, yazı ile veya görüntüler kullanılmak sureti ile de işlenebilmektedir.
Sosyal medya kanallarında kullanılan bazı kelimeler hakaret suçunu oluşturmamaktadır. Bazı sözler kaba ve nezaketsiz olarak değerlendirilebilir. Genellikle sosyal medya kanallarında kişilerin birbirine terbiyesiz, riyakâr, saygısız veya yalancı gibi ifadeler kullanması hakaret suçu kapsamında yer almamaktadır.
Bilişim Yolu ile Hakaret Suçu TCK 125/2
Bilişim yolu ile hakaret suçu TCK 125/2 ileti yolu ile yapılan hakaretlere verilen cezaları kapsar. İleti yolu ile hakaret suçu işlenebilmesi için bir takım ileti vasıtalarına gerek duyulur. Bu vasıtalar ise mektup olabileceği gibi e-mail, Whatsapp mesajları, telefon görüşmeleri ya da sosyal medya kanalları üzerinden DM mesajlarıdır.
Bilişim Yolu ile İşlenen Basit Hakaret Suçu TCK 125/1
Sosyal medya platformları ya da internet kullanılarak işlenen hakaret suçu için basit şekil söz konusu ise verilecek ceza da 3 ay-2 yıl aralığında hapis ya da adli para cezası olur. Bu suçun alenen işlenmesi durumunda da cezasında artış yaşanır. Ceza oranı bu durumda 1/6 nispetinde artar.
Bilişim Yolu ile İşlenen Nitelikli Hakaret Suçu TCK 125/3
Nitelikli olarak işlenecek bir hakaret suçu için verilecek ceza 1-2 yıl arasın da hapis cezasıdır. Hakaret suçunun cezasının bir yıldan az olamadığı durumlar ise şunlardır:
- Kamu görevlisine karşı görevi sebebi ile hakaret edilmesi
- Kişinin sosyal, siyasi, dini veya felsefi düşüncelerini, kanaatlerini açıklamasından, mensubu olduğu dinin emirlerini ve yasaklarını uygulamasından dolayı hakarete maruz kalması
- Kişinin mensubu olduğu dinin kutsal sayılan değerlerinden dolayı hakaret uğraması halinde verilen ceza bir yıldan az olmamaktadır.
Bilişim yolu ile işlenen hakaret suçunda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun maddeleri uygulanır. Buna göre ise 125/1 ve 125/2 maddeleri uyarınca hareket edilir. Bir kişinin onur ve şerefinin zedelenmesi, toplum önünde küçük düşürülmesi, rencide edilmesi bilişim sistemleri kullanılarak yapıldığında bu fiiller cezalandırılır.
Mağdurun gıyabında yapılan hakaret suçu içinse en az üç kişiyle ihtilat edilmesi gerekir. Bir kişinin onur, saygınlık ve şerefi bir fiil ya da olgu isnat etmek sureti ile rencide edildiğinde üç aydan iki yıla kadar hapis ve adli cezası verilebilmektedir.
