Ecrimisil Nedir, Nasıl Belirlenir?
Ecrimisil, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden istenen bedeldir. Ecrimisil bedelinin istenilmesi için fuzuli şagilin kusurlu olmasına gerek olmayıp, işgalin izinsiz olması yeterlidir. Ecrimisil bedeli, belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturularak belirlenir.
Ecrimisile Hangi Sürelerde Dava Açılabilir?
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Ecrimisil ihbarnamesinin tebliği ve itiraz” başlıklı 86.maddesinde, “Takdir edilen ecrimisiller, takdir tarihinden itibaren onbeş gün içinde ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek fuzuli şagile, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre öncelikle elden veya iadeli taahhütlü mektupla, bu şekilde tebliğ edilemeyenler diğer usullere göre tebliğ edilir.
Ecrimisil işleminde İdarece maddi, kişide, işgal edilen alanda veya yüzölçümde ya da benzer şekilde hata olduğunun belirlenmesi halinde, bu hata İdarece hangi aşamada olursa olsun resen düzeltilir ve yeniden ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek ilgililerine tebliğ edilir. Ecrimisil işlemine karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili İdareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabilir.
Bu süre içerisinde ecrimisil işlemine karşı düzeltme talebinde bulunulmak suretiyle itiraz edilmemesi veya itiraz edilmesine rağmen aynı süre içerisinde bu itirazdan kayıtsız ve şartsız olarak vazgeçilmesi ya da yine bu süre içerisinde dava açılmış ise aynı süre içerisinde davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanır.
Düzeltme talepleri, talep tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde bu amaçla oluşturulacak komisyonlarca karara bağlanır ve sonucu karar tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde düzenlenecek Ecrimisil Düzeltme İhbarnamesi ile ilgilisine tebliğ edilir.
Ecrimisil ihbarnamesine yapılan itiraz veya açılan dava ile ecrimisil düzeltme ihbarnamesine açılan dava İdarece yapılan ve resen düzeltilmesi gereken hatalara ilişkin ve bu hata İdarece düzeltilir ise; bu durumda da açılan davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanır. Düzeltme taleplerini inceleyip karara bağlayacak komisyonların kuruluşu, çalışma esasları ve yetki sınırlarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.” kuralına yer verilmiştir.
Ecrimisil tahakkuk ve tahsil usulünü düzenleyen anılan Yönetmelik, 2577 sayılı yasanın 7 ve 11. maddeleri dışında farklı dava açma süreleri öngörmemektedir. Esasen yönetmelikle dava açma süresinin düzenlenemeyeceği de açıktır. Ecrimisil ihbarnamesine karşı ilgili itiraz yoluna başvurmayacak ise ihbarnamenin tebliğinden itibaren genel dava açma süresi olan 60 günlük süre içinde dava açması gerekmektedir. Fakat itiraz yoluna başvuracak ise 2577 sayılı İYUK’nun 7.ve 11.maddelerinde belirtilen kurallara göre davasını açması gerekir.
Bu durumda, ecrimisil ihbarnamesine karşı yukarıda anılan Yönetmelik hükümleri uyarınca düzeltme yoluna başvurulmuş ise bu başvurunun, 2577 sayılı yasanın 11. maddesi kapsamında ihtiyari bir itiraz yolu olduğu, dava açma süresinin işlemesini durduracağı ve verilen cevabın tebliği ile dava açma süresinin kaldığı yerden tekrar işlemeye başlayacağı kuşkusuzdur. Bu sebeple itiraz yoluna başvurulmuş ise ihbarnamenin tebliğinden itiraz tarihine kadar geçen sürenin de hesaba katılarak dava açma süresinin kaçırılmaması gerekir.
Ecrimisil Davaları Nasıl Çözümlenir?
Ecrimisil bedelinin belirlenmesinde gerekli kurum ve kuruluşlardan görüş alınmış, işgal sahibi ve işgal edilen alan doğru olarak tespit edilmiş ise uyuşmazlığın çözümü ecrimisil bedelinin fahiş olup olmadığının saptanması suretiyle ortaya çıkarılacaktır. Genelde ecrimisil bedelinin fahiş olup olmadığı mahkemelerce harita mühendisi ve gayrimenkul değerleme uzmanlarının katılımlarıyla mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemeleriyle ortaya çıkarılmaktadır.
Burada bilirkişilerce işgal edilen taşınmazın yakın bölgesinde benzer nitelikli taşınmazların kira araştırmaları yapılmakta ve kira ücretlerinin değerlendirilmesi suretiyle ecrimisil bedelinin fahiş olup olmadığı saptanmaktadır. Ecrimisil bedeli idarenin tespit ettiği tutardan fazla ise fazlalık kısmın iptaline, geriye kalan kısım yönünden davanın reddine karar verilmektedir.
Ecrimisil Davalarında Hukuka Aykırılık ve İptal Sebepleri Nelerdir?
- Parselasyon işlemi sonucunda ilgilinin içinde bahçesinin bulunduğu kadastral parselin yerinde oluşturulan imar parselinin hazine adına tescil edilmesi üzerine, bahçedeki ağaçların bedelinin ödenmesi, başka bir şekilde anlaşma temin edilmesi gibi bir durum olmadığı sürece bahçenin sahibi tarafından kullanımına devam edilmesi gerektiğinden, bu kullanım nedeniyle ilgiliden ecrimisil istenilmesi mümkün değildir.
- 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu‘nun 688 ila 700’üncü maddelerinde, paylı mülkiyette paydaşlardan her birinin, paydaşlık giderilmediği sürece taşınmazın her noktası üzerinde payı oranında hak sahibi olduğu hükme bağlanmıştır. İlgilinin taşınmazda kullandığı belirlenen kısım kendisine ait olabileceğinden, idarenin, hissedarı olduğu taşınmazdaki kendi payını gerekçe göstererek ilgiliyi işgalci olarak kabul etmesi mümkün değildir. Buna göre, paydaşlık giderilmediği sürece taşınmazın her noktası üzerinde hak sahibi olan ilgilinin, kullandığı alan itibariyle kendisine ait hisse oranını aşmadığı sürece fuzuli şagil olarak kabul edilemeyeceğinden, 2886 sayılı Yasanın 75. maddesi uyarınca ecrimisil istenilmesi hukuka aykırıdır.
- Ecrimisil istenen alan orman idaresi ya da başka idareler tarafından ilgiliye tahsis edilmiş ise tahsisli alandan Hazinenin ecrimisil istemesi hukuka aykırı olacaktır.
- Ecrimisil taşınmazın işgal edildiği dönemlere ilişkin istenebilecek geriye dönük bir bedel olup kira belirlemesi şeklinde ileriye yönelik ecrimisil istenmesi hukuka aykırıdır.
- Muhdesatlı bir taşınmazdan daha önceleri ecrimisil istenmiş ise taşınmazın ne amaçla işgal edildiği, kullanım şekli, muhdesatlı şekliyle bu işgalden ötürü elde edilmesi muhtemel gelir ecrimisil bedelinin saptanmasında dikkate alınması gereken faktörler olduğundan daha öncesi ecrimisil tahakkuku yapılan bir taşınmazdan bu defa üzerinde muhdesat yapıldığı gerekçesiyle aynı dönemlere ilişkin olmak üzere yeniden ecrimisil tahakkuk ettirilmesi hukuka aykırıdır.
- Ecrimisil bedeli en fazla 5 yıllık dönem için istenebileceğinden 5 yılı aşan uzun süreli ecrimisil tespitinin yapıldığı ihbarnameler hukuka aykırı olacaktır.
