“Resen ne demek?” sorusuyla sıkça karşılaşıyor musunuz? Hukuki bir terim olan “resen”, mahkemelerde, tapu işlemlerinde veya soruşturmalarda karşımıza çıkabilen önemli bir kavram. Bir avukat olarak, müvekkillerimden bu konuda çok sayıda soru alıyorum. Bu yazıda, resen işlemin anlamını, kullanım alanlarını ve sıkça sorulan soruları detaylı bir şekilde açıklayacağım.
Resen Ne Demek?
“Resen” kelimesi, Latince “ex officio” ifadesinden türeyen ve “kendiliğinden” anlamına gelen bir hukuki terimdir. Bir mahkeme, hakim, savcı veya resmi bir kurumun, herhangi bir tarafın talebi olmaksızın kendi inisiyatifiyle işlem yapması durumunu ifade eder. Örneğin, bir hakimin davada tarafların talebi olmadan delil toplamak için karar vermesi, resen işlem olarak adlandırılır.
Hukukta Resen Ne Demek?
Hukukta resen işlem, bir mahkeme veya resmi bir kurumun, tarafların talebine bağlı kalmadan kendi yetkisiyle bir karar alması veya bir işlem yapmasıdır. Türk Hukuk Sistemi’nde resen işlem, özellikle şu durumlarda devreye girer:
- Hakimin Resen Kararı Nedir?
Hakim, kamu düzenini ilgilendiren bir konuda veya usul kurallarına aykırılık tespit ettiğinde resen karar verebilir. Örneğin, bir boşanma davasında hakim, çocuğun velayetiyle ilgili acil bir durum fark ederse, tarafların talebini beklemeden resen karar alabilir (Medeni Kanun Madde 169). - Resen Soruşturma Nedir?
Savcılar, şikayete bağlı olmayan suçlarda resen soruşturma başlatabilir. Örneğin, bir cinayet vakasında savcı, şikayet olmasa bile soruşturmayı kendiliğinden başlatır (CMK Madde 160). Resen soruşturmanın süresi, suçun niteliğine ve delillerin toplanma sürecine bağlıdır. - Tapuda Resen Ne Demek?
Tapu müdürlüğü, bir taşınmazla ilgili kayıtlarda hata tespit ederse resen tashih (düzeltme) yapabilir. Örneğin, bir tapu kaydında yanlış bir isim yazılmışsa, tapu müdürlüğü bu hatayı kendiliğinden düzeltebilir (Tapu Kanunu Madde 26).
Resen İşlemin Kullanıldığı Alanlar
| Alan | Açıklama |
|---|---|
| Mahkemede Resen İşlem | Hakim, kamu düzeni için tarafların talebi olmadan karar alabilir. |
| Tapuda Resen İşlem | Tapu müdürlüğü, kayıtlarda hata varsa resen düzeltme yapabilir. |
| Resen Soruşturma | Savcı, şikayete bağlı olmayan suçlarda soruşturma başlatabilir. |
Resen Satış Ne Anlama Gelir?
Resen satış, genellikle bir mahkeme kararıyla bir malvarlığının satılması işlemidir. Örneğin, bir borçlu borcunu ödeyemezse, icra yoluyla taşınmazı resen satılabilir.
Resen Terk Olursa Ne Olur?
Resen terk, bir taşınmazın tapu kaydında terk edilmesi işlemidir. Örneğin, bir kamulaştırma sürecinde mal sahibi itiraz etmezse, taşınmaz resen terk edilerek kamu adına kaydedilir.
Resen Düzenleme Ne Anlama Gelir?
Resen düzenleme, resmi bir kurumun bir kaydı kendiliğinden düzeltmesidir. Örneğin, bir tapu kaydında yanlış bir ölçü varsa, bu resen düzenleme ile düzeltilir.
Resen Acil Davalar Nelerdir?
Resen acil davalar, mahkemenin hızlıca karar alması gereken durumlardır. Örneğin, bir çocuğun istismara uğradığı şüphesi varsa, hakim resen koruma kararı verebilir.
Resen İstinaf ve Takip Süreçleri
İstinaf mahkemeleri, alt mahkemenin kararında usul hatası tespit ederse resen inceleme yapabilir. İcra takiplerinde ise, bir usulsüzlük fark edilirse icra müdürlüğü resen işlem başlatabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
- Resen Soruşturma Ne Kadar Sürer?
Resen soruşturmanın süresi, suçun niteliğine ve delillere bağlıdır. CMK’ya göre, savcıların soruşturmayı makul bir süre içinde tamamlaması beklenir. - Resen Tashih Edilmesi Ne Demek?
Resen tashih, bir resmi kayıtta (örneğin tapu veya mahkeme kararında) yapılan bir hatanın, ilgili kurum tarafından kendiliğinden düzeltilmesidir. - Resen Suçlar Nelerdir?
Resen suçlar, şikayete bağlı olmayan ve savcının kendiliğinden soruşturma başlatabileceği suçlardır. Örneğin, cinayet, dolandırıcılık veya kamu düzenine karşı suçlar.
Sonuç
Resen işlem, hukuki süreçlerde hem bireylerin haklarını korumak hem de kamu düzenini sağlamak için önemli bir rol oynar. Bu tür işlemlerle ilgili daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarsanız, hukuk hukuk danışmanlığı almanız faydalı olabilir.
Yazan: Avukat Ahmet ALKAN
