Naylon fatura suçu olarak da bilinen sahte fatura düzenleme veya kullanma suçunun gerçek bir muamele olmamasına rağmen varmış gibi gösterilerek fatura düzenlenmesini ilgilendiren bir suç olduğu görülür. Sahte faturanın düzenlenmesi ve kullanılması suç teşkil eder. Vergi Usul Kanunu kapsamında ve 359. Madde uyarınca vergi kaçakçılığı suçu olarak düzenlenen bu suç için çeşitli cezalar öngörülür.
Suçun oluşumu sırasında vergi zıyaının oluşup oluşmadığının bir önemi bulunmamaktadır. Sahte fatura kullanma işlemi sırasında gerçeği yansıtmadığı bilinmesine rağmen bir fatura vergilendirme işlemleri sırasında bile isteye kullanılır. Suça konu olan fatura kanunda yer alan zorunlu unsurları içermelidir. Bu unsurları içermeyen bir fatura naylon fatura olarak değerlendirilememektedir.
Sahte (Naylon ) Fatura Nedir?
Sahte fatura düzenleme ve kullanma, suç teşkil eden fiiller arasında yer alır. Kanun koyucu sahte fatura düzenleyen ve kullanan kişiler vergi ziyana yol açmamış olsa dahi bu fiiller sebebi ile ceza almaları için gerekli düzenlemeleri yapar. Sahte fatura gerçek bir muamele ya da durum olmamasına rağmen varmış gibi düzenlenen ve gerçek olmayan faturaların kullanılmasıdır.
Gerçek dışı belge olan naylon fatura suçu sebebi ile vergi kaçakçılığı suçundan dolayı ceza alınır. Vergi Usul Kanunu 227. Madde kapsamında belirlenmiş olan unsurlara sahip olmayan belgeler sahte olarak değerlendirilmektedir. Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde oluşturulmuş olan buna rağmen hiçbir hukuki ilişkiyle bağı olmayan belgelerin sahte fatura olarak kabul edildiği görülmektedir.
Sahte faturada faturaya konu olan işin gerçek bir eylemi yansıtmıyor olması gerekir. Bu şekilde düzenlenen ve kullanılan fatura sebebi ile işlenecek suç naylon fatura kullanma suçu olur. Sahte faturada gerçek bir faturada olması gereken zorunlu unsurlar yer alır. Bu unsurların yer almadığı bir fatura hiç düzenlenmemiş olarak kabul edilir.
Sahte Fatura (Naylon ) Düzenlemek veya Kullanmak Suçu Nasıl İşlenir?
Vergi Usul Kanunu 359. Maddesinin b fıkrası uyarınca gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde varmış gibi düzenlenen belgeler sahtedir. VUK 227’de yer alan unsurlar bir belgede varsa ve bu belge gerçek bir muamele ya da durumu içermiyorsa sahte belge kapsamında değerlendirilmesi gerekir.
VUK 359 uyarınca belge kavramının faturalar için de kullanıldığı görülür. Sahte fatura(naylon) düzenlemek veya kullanmak suçtur. Bu suç vergi kaçakçılığı kapsamında değerlendirilir. Sahte fatura suçunun oluşabilmesi için düzenlenmiş olan faturanın gerçek bir faturada yer alması gereken zorunlu unsurlara sahip olması icap eder.
Bu suçun işlenme sebebi haksız kazanç elde etmektir. Kişi az vergi ödemek ya da hiç vergi ödememek için bu suçu işleyebilir. Bu şekilde vergi kaçırmak sureti ile hareket edildiğinden yasa uyarınca ceza verilir. Suç faturanın aslı ya da sureti üzerinde işlenebilir. Her iki durumda da sahtecilik fiili aynıdır.
Faturanın tamamında ya da bir kısmında sahtecilik yapılabilir ve bu ikisi arasında da suçun işlenişi bakımından bir ayrım yapılmaz. Tamamen sahtecilikte gerçek dışı bir vergi olayı faturaya yansıtılmaktadır. Kısmen sahtecilikte ise gerçek dışı ve gerçek muamele aynı faturaya yansıtılır. Suçun oluşumu sırasında tamamen ya da kısmen sahtecilik yapılması arasında fark bulunmamaktadır.
Vergi suçu nedeni ile dava açılacağı zaman vergi idaresinden vergi tekniği raporu ve vergi suçu raporu adı verilen iki tür rapor tanzim edilmesi gerekmektedir. Bu raporlar hazırlanmadan mükellefe yönelik bir ceza davası açılması mümkün değildir.
Suçun Unsurları ve Şartları Nelerdir?
Düzenlenmiş olan faturanın sahte olması için faturaya konu edinilen işin gerçek bir eylemi yansıtmaması gerekir. Bu durumda düzenlenmiş olan fatura için naylon fatura muamelesi yapılabilir. Vergi Usul Kanunu 359. Madde uyarınca sahte faturanın tanımı yapılır ve bu kapsamda sahte faturanın gerçekte hiçbir hukuki ilişki bulunmamasına rağmen düzenlenen ya da kullanılan fatura olarak kabul edildiği görülmektedir.
Naylon fatura suçu için sahte olarak düzenlenmiş olan faturada gerçek bir faturada olması gereken tüm unsurların yer alması gerekir. Sahte fatura usulüne uygun düzenlenmediğinde ise hiç düzenlenmemiş olarak kabul edilir. Sahte faturada yer alması gereken zorunlu unsurlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Fatura seri numarası ve düzenlenme tarihi,
- Faturayı düzenleyen kişi adı,
- Faturayı düzenleyenin ticari unvanı, iş adresi, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve hesap numarası,
- Müşteri adı,
- Müşteri ticari unvanı, adresi, vergi dairesi varsa adı, hesap numarası,
- İşin ya da malın nev’i, fiyatı ve tutarının yanı sıra miktarı,
- Satılan mallara yönelik irsaliye numarası ve teslim tarihi.
Sahte fatura düzenleme suçu ve sahte fatura kullanma suçu iki ayrı suç olarak kabul edilir. Bu suçların ayrı suçlar olması nedeni ile birbirine dönüşmesi söz konusu olmamaktadır. Sahte fatura kullanma ve düzenleme suçu çeşitli vergi suçları ile Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlenmiş olan bir suç tipidir.
Sahte fatura kullanma ve düzenleme suçunun genellikle yanıltıcı belge ile karıştırıldığı görülür. Sahte belgenin kullanılması ve düzenlenmesi suçu işlenirken gerçek bir işlem ya da durum ortada olmamasına rağmen bunlar varmışçasına sahte bir belge düzenlenir ya da kullanılır. Bu suç bir vergi suçu olarak kabul edilmektedir.
Sahte Fatura Suçunun Cezası Nedir?
Sahte fatura düzenleme ve kullanma suçunun işlenme amacı haksız kazanç elde etmektir. Daha az vergi ödemek ya da hiç vergi ödememek amacı ile de işlenebilen bu suç vergi kaçakçılığına sebep verir. Sahte fatura kullanma veya düzenleme suçu kasten işlenebilen bir suç tipidir.
Suçun oluşumunda kastın varlığına bakılır. Suçu işleyen kişi sahte faturayı kullanma kastı ile hareket etmiş olmalıdır. Sahte olduğu bilinmeyen bir fatura kullanılması halinde sahte fatura kullanma suçu oluşmaz. Sahte fatura suçu, tamamen veya kısmen sahtecilik biçiminde işlenebilir. Tamamen sahtecilik söz konusu olduğunda gerçekte olmamasına rağmen bir vergi olayı faturaya yansıtılır.
Kısmen sahtecilikte ise gerçek ve gerçek dışı muamele aynı faturada yer alır. Sahte fatura suçunun cezası 3-8 yıl aralığında değişen sürede hapis cezası olmaktadır. Cezanın yarı oranda indirilmesine sebep olan durum ise tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı şekilde kesilen cezanın bulunmamasıdır. Ciddi bir ceza yaptırımı öngörülen bu suça ilişkin hukuki süreçte avukat yardımı alınması ise kişi adına son derece yararlı olabilir.
Naylon Fatura Suçlarında Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi
Sahte(naylon) fatura kullanma suçu sebebi ile ceza indirimi yarı oranda ya da 1/3 oranında yapılabilmektedir. Yarı oranda yapılacak ceza indirimi için sahte fatura kullanma ya da düzenleme suçu sebebi ile verginin ziyaa uğradığı tespit edildiğinde soruşturma evresinde iken bu zararın tamamının giderilmesi ve gecikme zammı, kesilen cezaların yarısı, buna denk gelen gecikme zammı ödenmesi gerekir.
Yukarıda sayılan ödemeler kovuşturma evresinde iken yapıldığında ise fail 1/3 oranında ceza indiriminden yararlanabilir. Vergi Usul Kanunu 359. Madde uyarınca bu ceza indirimlerinin geçerli olabilmesi için Vergi Mahkemesinde dava açılmamış olması icap eder. Dava açılmış ise davadan feragat edilmiş olması, kanun yollarına müracaat edilmemiş olması başvuru yapıldığı takdirde de bundan vaz geçilmesi koşulu aranır.
Zincirleme Suç Hükümleri
VUK 359. Madde uyarınca düzenlenmiş olan sahte fatura kullanma ve düzenleme suçu birden fazla takvim yılında ya da vergilendirme döneminde işlenirse TCK 43. Madde hükümleri devreye girmektedir. Bu durumda sanık her suç için ayrı ayrı ceza almaz.
Tek suç işlemiş gibi hareket edilerek zincirleme suç hükümleri kapsamında cezasında 1/4’ten 3/4’e değişen oranda artış olur. Aynı takvim yılında değişik zamanlarda tek suç işlenmişse ve bu suçlar birden fazla kez tekrar ettiğinde zincirleme suç hükümleri bunun için de geçerli olur ve TCK 43 kapsamında hareket edilir.
Sahte fatura düzenlenmesi ya da kullanılması aynı beyanname dönemi içinde birden fazla kez tekrar etse zincirleme suç hükümleri geçerli olmaz. Bu durumda faturalar aynı beyanname döneminde kullanılmış olacağından suç tek bir suç olarak değerlendirilir.
Sahte (Naylon ) Fatura Suçlarında Şikayet, Dava Zamanaşımı ve Uzlaşma
Suçun mağduru ile suç isnadı altındaki şüpheli-sanık arasında uzlaştırmacı nezaretinde iletişim kurularak anlaşma sağlanması uzlaşma prosedürleri ile ilgili bir konudur. Bu suç uzlaşma kapsamında yer almayan bir suç tipidir. Sahte fatura kullanma, düzenleme suçu şikayete tabi değildir. Bu sebeple de soruşturması Resen yapılmaktadır.
Şikayete tabi olmayan bir suç söz konusu ise savcılık olayı haber aldığında kendiliğinden harekete geçerek soruşturma başlatır. Savcılık suçla ilgili yeterli miktarda delil tespit ettiğinde ise iddianame hazırladıktan sonra kamu davasını açar. Kamu davası çeşitli suçlar sebebi ile toplumun doğrudan ya da dolaylı olarak zarar görmesi nedeni ile açılan bir dava türüdür.
Savcılığın görevi iddia makamı sıfatı ile kamunun haklarını korumaktır. Sahte fatura düzenleme ve kullanma suçu şikayete tabi olmadığından şikayet süresi bulunmaz. Dava zamanaşımı süresi içerisinde iken her zaman soruşturma başlatılabilir. Bu suçta dava zamanaşımı süresi ise 8 yıl olarak düzenlenmiştir.
Sahte (naylon) fatura suçunda dava zamanaşımı süresi geçmediği sürece soruşturma yapılabildiğinden 8 yıllık dava zamanaşımı süresi dikkate alınır. Sahte fatura suçu işlendiğinde yargılama mercii Asliye Ceza Mahkemesi olmaktadır.
Adli Para Cezasına Çevrilme ve Erteleme
Sahte fatura düzenleme suçu sebebi ile adli para cezasına çevrilme hükümleri uygulanmaz. Adli para cezası olarak adlandırılan hukuki yol, işlenen bir suça binaen hapis cezası ile veya ayrı olarak yaptırım uygulanmasıdır. Sahte fatura kullanma suçunda verilen hapis cezasının miktarı adli para cezasına çevrilmeye uygun değildir.
Mahkeme hükmü gereği sanığa bir ceza verildiğinde ceza cezaevinde infaz edilmekten şartlı olarak vaz geçilirse erteleme hükümleri uyarınca hareket edilmiş olur. Sahte fatura düzenleme veya kullanma suçuna istinaden erteleme hükümleri uygulanabilir.
Bilerek ya da Bilmeyerek Sahte Fatura Kullanmanın Hukuki Sonuçları
Bilerek ya da bilmeyerek sahte fatura kullanmanın hukuki sonuçları vardır. Kişi sahte fatura kullanma veya düzenleme suçu sebebi ile 3-8 yıl aralığında hapis cezası alır. Sahte fatura kullanmadan dolayı oluşan vergi zıyaı söz konusu ise ayrıca vergi zıyaı cezası da verilebilir. TCK 1.madde kapsamında suçların cürüm ve kabahat olarak ayrıldığı görülmektedir.
TCK 45. Madde ise cürümde kasıt yoksa ceza kaldırılır hükmünü içerir. Fail, kanunda suç olarak kabul edilen fiilden sorumlu tutulacağı zaman kastın varlığı gerekir. Kasten hareket edilmesi ise failin bile isteye suçu işlemiş olması ile mümkündür. Sahte fatura düzenlenmesi ve kullanılması suçu vergi kaçakçılığı suçu kapsamında değerlendirilirken bu suçun oluşması sahte belgenin bilerek kullanılıp kullanılmamasına bağlıdır.
Suçta kastın olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir. Bilerek sahte fatura kullanımında kastın varlığı ispatlanmalıdır. Vergi inceleme elemanlarının inceleme neticesinde bu durumu ispat etmesi gerekir. Kastın varlığına dair bir değerlendirme yapılacağı zaman da sahte fatura kullanma oranı dikkate alınır.
Sahte fatura kullanımına yönelik araştırma yapılırken bu belgeleri bilmeden kullana kişiler için vergi suçu raporları düzenlenmemesi gerekmektedir. Bu kişilere yönelik Cumhuriyet Savcısına suç duyurusunda bulunma işlemi de yapılmamalıdır. Bu mükellefler sahte belgeyi bilmeden kullanarak vergi ziyana yol açtıklarında vergi ziyan cezası uygulanması gerekir.
Sahte fatura kullanma suçunda fail, sahte faturayı kullanan kişi olur. Veli, kayyım, vasi nezareti altındaki kişilerin bu suçu işlemesi mümkün olmadığından suç vasi, kayyım ya da veli tarafından işlenebilir. Ceza fiili işleyen gerçek kişilere verilir. Tüzel kişiler bu kapsam dışında kalırken fiil, yönetici veya amir direktifi ile işlenmiş ise suça iştirak hükümleri uygulanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Sahte Fatura Kullanarak Vergi Zıyaına Yol Açan Kişiye Hangi Yaptırım Uygulanır?
Sahte fatura kullanma ve düzenleme suçu işleyen kişi somut olayın durumuna göre 3 yıl ile 8 yıl arasında değişen sürelerde hapis cezası alabilir. Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı kesilmiş bir cezanın bulunmaması durumunda verilen cezada yarı oranda indirim yapılır.
Naylon Fatura Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Naylon faturanın gerçek bir faturanın sahip olduğu özellikleri taşıması gerekir. Fatura düzenleme tarihi, seri numarası, düzenleyenin adı, ticari unvanı, müşterinin adı ve malın nev’i gibi bilgiler gerçek bir faturada olduğu gibi sahte olarak düzenlenecek belgede de yer almak zorundadır. Faturaya konu olan iş ise gerçek bir eylemi yansıtmamalıdır.
Naylon Fatura Kime Şikayet Edilir?
Naylon fatura şikayeti 189 Alo Maliye hattına, Gelir İdaresi Başkanlığı’na, Vergi Dairesi Başkanlıklarına ya da Defterdarlıklara yapılabilir. Başvuru yazılı dilekçe ile yapılabileceği gibi e-devlet üzerinden da gerçekleştirilebilir.
Vergi İncelemesi Ne Kadar Sürer?
Vergi incelemesi yapılacağı zaman tam inceleme ya da sınırlı incelemeye bağlı olarak sürede değişiklik olur. Tam vergi incelemesinin 1 yıl içinde sonuçlanması gerekirken sınırlı vergi incelemesi için 6 aylık süre gereklidir. Vergi incelemesini müfettişler yapar.
