SGK’nın Ödemediği Kanser İlaçları: Dava Süreci, İlaçlar ve Ücretler

Kanser tedavisinde kullanılan bazı akıllı ilaçlar (hedefe yönelik tedaviler) ve immünoterapi ilaçları, yüksek maliyetleri ve henüz yeterli geri ödeme düzenlemelerinin olmaması nedeniyle SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından karşılanmamaktadır.

Bu durum, özellikle yeni geliştirilen veya belirli endikasyonlar için kullanılan kanser ilaçlarında sıkça görülür. SGK’nın geri ödeme listesinde (Sağlık Uygulama Tebliği – SUT’de) yer almayan ya da özel koşullara tabi olan ilaçların bedelini hastalar kendi imkanlarıyla karşılamak zorunda kalabilmektedir.

Bu rehber içerikte SGK’nın ödemediği kanser ilaçlarının güncel listesi ve fiyatları (2025 itibariyle), bu ilaçlar için izlenebilecek hukuki süreçler, TİTCK (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu) başvuru süreci, hasta vefatı durumunda dava durumu, örnek başvuru ve dava dilekçeleri ile sıkça sorulan sorular ele alınmıştır.

Amacımız, bu zorlu süreçte hastalara ve yakınlarına en kapsamlı ve güncel bilgiyi sunmak, hak arama yollarını anlaşılır şekilde aktarmaktır.

SGK’nın Ödemediği Kanser İlaçları Listesi (2025 Güncel Fiyatları)

Aşağıda SGK tarafından karşılanmayan başlıca kanser ilaçları listelenmiştir. Bu ilaçlar genellikle hedefe yönelik tedaviler veya immünoterapi grubu olup geri ödeme listesinde bulunmadıkları için hastalar tarafından ücretli temin edilmektedir. 2025 itibariyle yaklaşık fiyatları da belirtilmiştir:

İlaç (Etken Madde)	Kullanım Alanı	2025 Fiyatı (TL)
Keytruda (Pembrolizumab) 100 mg flakon	İmmünoterapi (çeşitli ileri evre kanserler)	≈ 68.522 TL (Şubat 2025)
Opdivo (Nivolumab) 100 mg flakon	İmmünoterapi (melanom, akciğer, böbrek vb.)	≈ 38.053 TL (Ocak 2025)
Tecentriq (Atezolizumab) 1200 mg flakon	İmmünoterapi (akciğer, mesane kanseri)	≈ 92.272 TL (Ocak 2025)
Yervoy (İpilimumab) 200 mg flakon	İmmünoterapi (melanom vb.)	≈ 56.000 TL (tahmini, 2025)
Herceptin (Trastuzumab) 150 mg flakon	Hedefe yönelik (HER2+ meme kanseri)	≈ 8.849 TL (2024 resmi fiyat)
Altuzan (Bevacizumab) 400 mg flakon	Hedefe yönelik (kolon, akciğer kanseri vb.)	≈ 16.342 TL (2024 resmi fiyat)
Mabthera (Rituximab) 500 mg flakon	Hedefe yönelik (lenfoma, lösemi)	≈ 19.995 TL (2024 resmi fiyat)
Zejula (Niraparib) 100 mg kapsül (56 adet)	Hedefe yönelik (yumurtalık kanseri)	≈ 100.458 TL (Ocak 2025, 1 kutu)
Trodelvy (Sacituzumab Govitecan) 200 mg flakon	Hedefe yönelik (ileri evre meme kanseri)	≈ 53.148 TL (Şubat 2025, 1 flakon)
Enhertu (Trastuzumab Deruxtecan) 100 mg	Hedefe yönelik (metastatik meme kanseri)	≈ 1.88 milyon TL (yıllık 12 kür**)

Not: Yukarıdaki fiyatlar, ilgili ilaçların eczane perakende satış fiyatlarıdır (KDV dahil) ve 2024-2025 dönemi güncel değerlerini yansıtmaktadır.

Keytruda, Opdivo, Tecentriq, Yervoy gibi immünoterapi ilaçları genellikle 3-6 haftada bir kürler halinde uygulandığından, yıllık tedavi maliyeti bu birim fiyatların çok üzerinde olmaktadır. Örneğin Enhertu için 12 kürlük bir yıllık tedavi maliyeti ~51.360 € (yaklaşık 1.885.150 TL) gibi çok yüksek tutarlara çıkabilmektedir. Bu düzeyde maliyetler, hastaların maddi gücünü aşarak ciddi ekonomik yük oluşturmaktadır.

Belirtilen ilaçların bir kısmı Türkiye’de ruhsatlı (onaylı) olmasına rağmen SGK geri ödeme listesinde olmadığından ödenmezken, bazıları henüz ruhsat aşamasında veya sadece endikasyon dışı izin ile kullanılabilmektedir. Örneğin:

• Pembrolizumab (Keytruda) ülkemizde birden fazla kanser türü için onaylı olmasına rağmen hiçbir endikasyonda SGK tarafından karşılanmamaktadır.
• Nivolumab (Opdivo) ise yalnızca malign melanom, böbrek kanseri ve Hodgkin lenfoma endikasyonlarında SGK kapsamındadır; diğer kullanım alanlarında SGK ödeme yapmamaktadır.
• Atezolizumab (Tecentriq) ve Enhertu gibi yeni nesil ilaçlar ise ruhsat almış olsalar dahi henüz geri ödeme listesine eklenmediği için tamamen dışarıdan karşılanır.
• Herceptin, Altuzan, Mabthera gibi daha eski hedefe yönelik ilaçlar bile endikasyon dışı kullanımları söz konusuysa SGK tarafından ödenmeyebilmektedir.

Dolayısıyla SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçları listesi, ağırlıklı olarak immünoterapi ve “akıllı ilaç” denilen hedefe yönelik tedavileri içermekte; kemoterapi ilaçlarının büyük bölümü ise SGK tarafından ödenebilmektedir.

Tecentriq: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Tecentriq, immünoterapi alanında kullanılan önemli bir ilaç olmakla birlikte, Türkiye’de SGK tarafından hiçbir endikasyonda geri ödeme kapsamına alınmamaktadır.

• SGK Karşılama Durumu:

Tecentriq’in ruhsatlı olduğu kanser türlerinde dahi, SGK bu ilacın geri ödemesini yapmamaktadır. Bu durum, ilacı tedavisinde kullanmak zorunda kalan kanser hastalarında büyük mağduriyetlere yol açmakta ve hastalar ilacın bedelini karşılamak veya yargı yoluna başvurarak geri ödeme talep etmek zorunda kalmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

1200 mg/20 mL çözeltisi için yaklaşık 65.000 TL ödenmesi gerekmektedir.

• Özet:

Tecentriq, hiçbir endikasyonda SGK tarafından karşılanmadığından, hastalar ciddi finansal yük altına girmekte ve tedavi maliyetlerinin tamamını kendileri ödemek durumunda kalmaktadır.

Keytruda: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Keytruda (Pembrolizumab), toplamda 15 farklı endikasyonda etkinliği kanıtlanmış olsa da, Türkiye’de SGK tarafından yalnızca iki endikasyon (Malign Melanom ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri) için geri ödeme kapsamına alınmaktadır.

• SGK Karşılama Durumu:

Keytruda, diğer kanser türlerinde etkinliği kanıtlanmış olsa da, SGK’nın geri ödeme kapsamına yalnızca belirtilen iki endikasyon dahil edilmiştir. Bu nedenle, diğer endikasyonlarda ilacın bedelini hastalar kendileri ödemek zorunda kalmakta veya yargı yoluna başvurarak hak aramaktadırlar.

• Fiyat Bilgileri:

2025 yılı itibariyle, Keytruda 100 mg fiyatı yaklaşık 66.083 TL’dir. (Not: Keytruda, 100 mg/4 mL formülasyonunun yanı sıra 50 mg’lık farklı bir versiyonda da bulunabilmektedir; en güncel ve doğru fiyat bilgisi için hastane veya eczane ile teyit edilmelidir.)

• Özet:

Keytruda’nın sınırlı geri ödeme kapsamı, pek çok kanser hastasının yüksek maliyetlerle karşılaşmasına neden olmaktadır.

Opdivo: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Opdivo, etkili olduğu kanıtlanmış 9 endikasyon arasında yer almasına rağmen, SGK tarafından yalnızca üç kanser türü (Malign Melanom, renal hücreli karsinom ve klasik hodgkin lenfoma) için geri ödeme yapılmaktadır.

• SGK Karşılama Durumu:

Diğer kanser türlerinde etkinliğine rağmen, yalnızca belirtilen üç endikasyon için ödeme yapılması nedeniyle, kalan hastalar ilacın bedelini kendileri karşılamakta veya yargı yoluna başvurmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Güncel 1 flakon (100 mg/10 mL) Opdivo fiyatı yaklaşık €1.785,24 olup, bu da yaklaşık 62.123 TL’dir.

• Özet:

Opdivo’nun sınırlı geri ödeme kapsamı, pek çok endikasyon için hastaların mağduriyet yaşamasına yol açmaktadır.

Herceptin: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Herceptin, meme kanseri tedavisinde kullanılan ve etkinliği dünya çapında kanıtlanmış bir ilaçtır; ancak SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınmamaktadır.

• SGK Karşılama Durumu:

SGK, Herceptin’in geri ödemesini yapmadığından, bu ilacı kullanmak zorunda kalan meme kanseri hastaları yüksek maliyetlerle karşı karşıya kalmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Herceptin 150 mg (1 flakon) için güncel fiyat 28 Ocak 2025 itibariyle yaklaşık 9.523,85 TL’dir.

• Özet:

Yüksek fiyatı ve geri ödeme kapsamının olmaması, Herceptin kullanan hastalar için önemli bir maddi yük oluşturmaktadır.

Zejula: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Zejula, Niraparib etken maddesini içeren ve yumurtalık, fallop tüpü veya birincil periton kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

Zejula, SGK tarafından geri ödeme yapılmayan ilaçlar arasında yer almaktadır. Bu durum, ilacın maliyetini tamamen hastalara yüklemekte ve pek çok hasta yargı yoluna başvurmak zorunda kalmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Zejula 100 mg sert kapsul ilacının fiyatı 28 Ocak 2025 itibariyle yaklaşık 100.457,98 TL’dir.

• Özet:

Yüksek maliyeti ve geri ödeme kapsamının olmaması, Zejula kullanan hastaların finansal açıdan zor durumda kalmasına neden olmaktadır.

Trodelvy: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Trodelvy, Sacituzumab govitecan-hziy etken maddesini içeren ve meme kanseri ile ürotelyal (idrar yolları ve mesane) kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

Sağlık Uygulama Tebliği’nin (SUT) EK-4A listesinde yer almadığından, Trodelvy SGK tarafından geri ödeme yapılmayan ilaçlar arasında sayılmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Mevcut verilere göre Trodelvy için kesin bir fiyat bilgisi sağlanmamıştır. Hastaların ilacın bedelini öğrenmek ve ödeme seçeneklerini değerlendirmek için ilgili sağlık kurumları veya eczanelerle iletişime geçmeleri önerilir.

• Özet:

Trodelvy’nin geri ödemesinin yapılmaması, bu ilacı kullanmak zorunda kalan hastaların finansal ve hukuki yollara başvurmasına neden olmaktadır.

Altuzan: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Altuzan, bevacizumab etken maddesini içeren ve yaygın kolorektal kanser (kolon veya rektum kanseri) tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

Altuzan, SGK tarafından geri ödeme yapılmayan ilaçlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle, hastalar ilacın bedelini kendileri ödemek veya hukuki yollara başvurmak durumunda kalmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Altuzan 100 mg/4 mL: Yaklaşık 5.364,36 TL

Altuzan 400 mg/16 mL: Yaklaşık 19.751,78 TL (28 Ocak 2025 verilerine göre)

• Özet:

Altuzan’ın yüksek maliyeti, geri ödeme kapsamı dışında kalması nedeniyle ciddi maddi yük getirmektedir.

Mabthera: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Mabthera, rituximab etken maddesini içeren ve lenfoma, kronik lenfositik lösemi, romatoid artrit gibi durumların tedavisinde kullanılan yeni nesil bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

Mabthera, SGK tarafından geri ödeme yapılmayan ilaçlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle, ilacı kullanan hastalar ödemeleri için yargı yoluna başvurmak zorunda kalabilmektedir.

• Fiyat Bilgileri:

Mabthera 100 mg: Yaklaşık 8.800,00 TL

Mabthera 500 mg: Yaklaşık 21.700,00 TL

Mabthera 1400 mg: Yaklaşık 28.300,00 TL (28 Ocak 2025 verilerine göre)

• Özet:

Mabthera’nın yüksek maliyeti, geri ödeme kapsamı dışında olması nedeniyle hastaların maddi olarak zorlanmasına yol açmaktadır.

Enhertu: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Enhertu, meme ve mide kanserlerinin tedavisinde kullanılan ve global olarak etkinliği kanıtlanmış bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

Enhertu, SGK tarafından geri ödeme yapılmayan ilaçlar arasında yer almaktadır. Bu durum, ilacın yüksek maliyeti nedeniyle hastaların yargı yoluna başvurarak hak aramalarına sebep olmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Enhertu 100 mg IV infüzyonluk toz formülasyonu için (1 adet kutu) 28 Ocak 2025 itibariyle yaklaşık 33.547,10 TL’dır.

• Özet:

Enhertu’nun geri ödemesinin yapılmaması, özellikle erişkinlerde meme ve mide kanseri tedavisinde ciddi mali yükler oluşturmakta ve hukuki başvuruları zorunlu kılmaktadır.

Lonsurf: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

Lonsurf, trifluridin/tipirasil içeren ve metastatik kolorektal veya mide kanserlerinin üçüncü veya dördüncü basamak tedavisi olarak kullanılan bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

Lonsurf, ileri tedavi seçenekleri arasında yer alsa da, geri ödeme koşulları ve uygulamalardaki değişkenlik nedeniyle hastaların tedavi maliyetleri yüksek olmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

18 Mayıs 2023 tarihinde yapılan zamla, 60 tablet (15 mg/6.14 mg) Lonsurf fiyatı €2.935,99 olup yaklaşık 102.159,80 TL olarak belirlenmiştir. (2025 yılı fiyatları için, güncel bilgiler hastane veya eczane kaynaklarından teyit edilmelidir.)

• Özet:

Lonsurf, ileri tedavi seçenekleri arasında yer alsa da yüksek fiyatı nedeniyle hastaların ekonomik yükünü artırmaktadır.

LYNPARZA: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

LYNPARZA, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış ancak henüz SGK geri ödeme kapsamına alınmamış bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

LYNPARZA, SGK tarafından geri ödeme kapsamına dahil edilmediği için, ilacı kullanan hastalar tedavi maliyetlerini kendileri karşılamak zorunda kalmaktadır veya hukuki yollarla hak aramaya çalışmaktadır.

• Fiyat Bilgileri:

Ocak 2024 itibariyle güncel fiyatı yaklaşık 6.329,56 Euro’dur.

• Özet:

LYNPARZA’nın geri ödeme kapsamı dışında olması, hastaların yüksek tedavi maliyetleriyle karşılaşmasına neden olmaktadır.

JAKAVİ: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

JAKAVI, belirli hematolojik ve onkolojik durumların tedavisinde kullanılan önemli bir ilaçtır, ancak SGK, Mayıs 2023 itibarıyla bu ilacı geri ödeme listesinden çıkarmıştır.

• SGK Karşılama Durumu:

JAKAVI, geri ödeme kapsamından çıkarılmış olduğundan, ilacı kullanan hastalar tüm maliyeti kendileri karşılamak durumundadır.

• Fiyat Bilgileri:

Ocak 2024 itibariyle güncel fiyatı yaklaşık 55.409,21 TL’dır.

• Özet:

JAKAVI’nin geri ödemesinin yapılmaması, hastaların tedavi sürecinde ciddi maddi zorluklarla karşılaşmasına yol açmaktadır.

VALAMOR: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

VALAMOR, SGK’nın “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde yer alması durumunda geri ödeme kapsamına alınabilen ilaçlardan biridir.

• SGK Karşılama Durumu:

VALAMOR’un geri ödemesi, ilacın SUT kapsamında yer alması, hekim tarafından reçete edilmesi ve eczane tarafından faturalanması gibi şartların sağlanmasına bağlıdır. Bu koşullar yerine getirildiğinde, SGK VALAMOR’un bedelini kısmen veya tamamen karşılayabilmektedir.

• Fiyat Bilgileri:

Ocak 2024 itibariyle güncel fiyatı yaklaşık 27.194,37 TL’dır.

• Özet:

VALAMOR, uygun şartlar sağlandığında SGK tarafından geri ödeme yapılabilen bir ilaç olarak, hastaların tedavi maliyetlerinde önemli bir kolaylık sunabilmektedir.

XTANDİ: SGK Karşılıyor mu? / 2025 Fiyatı

XTANDİ, prostat kanserinin tedavisinde kullanılan ve SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınmış bir ilaçtır.

• SGK Karşılama Durumu:

XTANDİ’ nin geri ödemesi, ilacın SUT kapsamında yer alması, hekim reçetesi ve eczane faturası gibi şartların sağlanması koşuluyla yapılmaktadır. Ayrıca, 16 Mayıs 2023 tarihine kadar tedaviye başlanmış hastalar da bu kapsamdan faydalanabilmektedir.

• Fiyat Bilgileri:

Ocak 2024 itibariyle güncel fiyatı yaklaşık 41.677,69 TL’dır.

• Özet:

XTANDİ, geri ödeme kapsamına alınmış olmasıyla prostat kanseri tedavisinde hastaların tedaviye erişimini kolaylaştıran önemli bir ilaçtır.

SGK’nın Ödemediği Kanser İlaçları İçin Hukuki Süreç

SGK’nın geri ödeme yapmadığı hayati önemdeki bir kanser ilacı için, hastaların hukuki yollarla ilaç bedelini karşılatma imkanı bulunmaktadır. Bu süreç genel hatlarıyla üç aşamadan oluşur:

1. SGK’ya resmi başvuru yapmak,
2. SGK’dan olumsuz yanıt (veya cevap vermeme) halinde dava açmak,
3. Dava sırasında geçici önlemlerle ilacın teminini sağlamak.

Aşağıda bu sürecin detayları, gerekli belgeler ve dikkat edilmesi gerekenler adım adım açıklanmıştır.

1.    Gerekli Belgelerin Hazırlanması

Hem SGK başvurusu hem de olası dava süreci için özenle hazırlanması gereken belgeler şunlardır:

• Hasta Dosyası: Hastanın tüm tıbbi kayıtlarını içeren resmi dosya (tanı, patoloji raporları, uygulanan tedaviler, tetkik sonuçları vb.). Bu dosya, kanser teşhisinin ve tedavi sürecinin detaylarını göstermelidir.
• Doktor Raporları: Onkolog tarafından hazırlanmış sağlık kurulu raporu veya durum bildirir rapor. Bu raporda, ilgili ilacın tıbben zorunlu olduğu, hastaya beklenen faydaları ve alternatif tedavilerin yetersiz kaldığı açıkça belirtilmelidir. Ayrıca ilacın dozu, kullanım süresi gibi bilgiler de ilaç kullanım raporu olarak sunulmalıdır.
• Reçete ve İlaç Bilgileri: İlacın adı, dozu ve kullanım takvimini içeren uzman hekim imzalı reçete. İlacın endikasyon dışı kullanımı söz konusuysa, TİTCK endikasyon dışı kullanım onayı da alınarak belgeye eklenmelidir.
• Masraf Belgeleri: Hasta ilacı kendi bütçesinden temin etmeye başladıysa, satın alınan ilaç faturaları ve ödeme dekontları sunulmalıdır. Bu, yapılan harcamaların boyutunu ve hastanın mağduriyetini ispatlar niteliktedir.
• SGK Ret Yazısı: SGK’ya daha önce yapılan bir başvuru varsa ve kurum bu ilacı ödemeyi reddettiyse, SGK’nın resmi ret cevap yazısı veya işleme konulmama durumunda zımni ret durumu, belge olarak eklenmelidir. (SGK, başvuru dilekçesine genellikle 60 gün içinde yanıt vermek zorundadır; bu süre içinde cevap alamazsanız talebiniz reddedilmiş sayılır.)

Not: Gerekli belgelerin eksiksiz ve güncel olması, hem SGK nezdindeki değerlendirmede hem de dava aşamasında hayati önemdedir. Bu belgeler, hastanın ilaca erişiminin tıbbi zorunluluk olduğunu ortaya koyarak mahkemeyi ikna etmede temel dayanak olacaktır.

2.    SGK’ya Başvuru Aşaması

İlk olarak, ilgili tüm rapor ve belgelerle birlikte SGK’ya yazılı başvuru yapılmalıdır. Bu başvuru dilekçesi, hastanın durumunu ve ilacın neden gerekli olduğunu açıklayan resmi bir talep niteliğindedir. Başvuruda dikkate edilmesi gerekenler:

• Nereye Başvurulur: Dilekçe, hastanın bağlı bulunduğu ildeki SGK İl Müdürlüğü’ne hitaben yazılır ve burada kayıt altına alınır. (Örneğin, ikametgahınız Antalya ise Antalya SGK İl Müdürlüğü’ne.)
• Dilekçede Belirtilmesi Gerekenler: İlaç ismi, dozu ve kullanım süresi; ilacın hangi hastalık ve endikasyon için gerektiği; hastalığa dair teşhis ve evre bilgileri; doktorun ilacı neden önerdiğine dair gerekçe; ilacın yüksek maliyeti ve hastanın bunu karşılama güçlüğü gibi hususlar açıkça yazılmalıdır. Dilekçe ekine yukarıda sayılan tıbbi raporlar, reçete, faturalar ve varsa TİTCK onay yazısı mutlaka eklenmelidir.
• SGK İncelemesi: Başvuru, SGK’nın ilgili birimlerince incelenir. Genellikle, ilacın Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde bulunmadığı veya talebin mevcut geri ödeme kurallarına uymadığı gerekçesiyle ret cevabı verilmektedir. SGK çoğunlukla “İlgili ilaç geri ödeme listesinde yer almıyor” şeklinde standart bir ret yanıtı göndermektedir.
• Cevap Süresi: SGK, başvuruyu aldıktan sonra en geç 30-60 gün içinde yazılı cevap vermek durumundadır. Bu süre sonunda olumsuz cevap gelirse veya hiç cevap verilmezse (zımni ret), bir sonraki aşamaya geçilir.

Başvuru aşaması, hukuki sürecin zorunlu bir önkoşuludur (dava şartıdır). Yani SGK’ya başvuru yapılmadan doğrudan dava açılamaz. Bu nedenle dilekçenin doğru hazırlanması ve tüm destekleyici belgelerin eklenmesi son derece önemlidir.

3.    Dava Açma Aşamaları

SGK’dan gelen ret cevabına rağmen ilacın temini hayati ise, yargı yoluna başvurmak gerekebilir. Dava açmadan önce mümkünse bir sağlık hukuku alanında uzman avukat ile hareket etmek süreci kolaylaştıracaktır. Dava süreci şu şekilde ilerler:

1. Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Avukatınız aracılığıyla, hastanın tıbbi durumu, ilacın zorunluluğu ve SGK’nın ret gerekçesini detaylandıran kapsamlı bir dava dilekçesi hazırlanır. Dilekçeye, ilacın ücretsiz temini talebi, SGK ret yazısının iptali talebi ve yürütmenin durdurulması/ihtiyati tedbir talepleri de eklenir. (Aşağıda örnek bir dava dilekçesi sunulmuştur.)

2. Görevli Mahkeme ve Başvuru: Hazırlanan dava dilekçesi, ilgili görevli mahkemede kayda alınarak dava açılır. SGK’nın ilaç bedeli ödememe işleminin iptali ve ilaç bedelinin karşılanması talebiyle dava başlatılmış olur. Dava açarken, mahkemeden karar çıkıncaya dek ilacın temini için geçici tedbir de istenir (detayı aşağıdadır).

3. Mahkeme Süreci: Dava açıldıktan sonra mahkeme, SGK’dan savunma ister ve dosyayı incelemeye alır. Gerekirse tıbbi konularda bilirkişi incelemesi yapılabilir. Mahkeme, hastanın sunduğu raporlar ve uzman görüşleri doğrultusunda ilacın hayati önemde veya tedavi için faydalı olup olmadığını değerlendirir. Bu süreçte hastanın tedavisi devam ettiği için zaman yönetimi kritiktir; bu nedenle ihtiyati tedbir/yürütmenin durdurulması kararı büyük önem taşır.

4. Karar Aşaması: Mahkeme, tüm delilleri değerlendirdikten sonra kararını verir. Birçok emsal durumda mahkemeler, hastanın yaşam hakkı ve sağlık hakkı çerçevesinde SGK’nın ilaç bedelini karşılaması yönünde kararlar vermiştir. Karar olumlu ise SGK, ilacın bedelini karşılamakla yükümlü kılınır. Karar olumsuz ise, bölge adliye mahkemesi (istinaf) ve Danıştay/Yargıtay gibi üst mahkemelere temyiz yolu açıktır. İç hukuk yolları tükenirse Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru ve hatta AİHM’e başvuru seçenekleri dahi mevcuttur.

5. Kararın Uygulanması: Mahkeme hastayı haklı bulur ve SGK’nın ilacı karşılamasına hükmederse, bu kararın uygulanması için SGK’ya bir dilekçe ile başvurmak gerekir. Dilekçe ekine mahkeme kararı konularak, ilacın ücretsiz teminine başlanması talep edilir. Uygulamada, SGK genellikle Türk Eczacıları Birliği (TEB) aracılığıyla ilacı temin edip hastaya ulaştırır; kararda da çoğunlukla “ilacın SGK tarafından doğrudan TEB’e ödenmesi” şeklinde hüküm kurulur. Böylece hasta, ilaç bedelini ödemeden tedaviyi sürdürmeye devam eder.

4.    İhtiyati Tedbir ve Yürütmenin Durdurulması

Kanser hastalarının tedavisi aciliyet taşıdığından, dava sonuçlanana kadar beklemek pratikte mümkün olmayabilir. Bu nedenle dava açılır açılmaz geçici hukuki koruma talep edilmelidir:

İhtiyati Tedbir:

İş Mahkemesi nezdinde açılan davalarda, mahkeme sonuçlanıncaya kadar ilacın SGK tarafından karşılanması için ihtiyati tedbir talep edilir. İhtiyati tedbir, mahkeme kararı kesinleşene kadar hastanın ilaca kesintisiz erişimini sağlar. Mahkeme, sunulan doktor raporları ve belgeler ışığında ilacın hasta için önemini değerlendirerek tedbir talebini karara bağlar. Tedbir kararı verilirse, dava süresince SGK ilacı temin etmek zorunda kalır.

Yürütmenin Durdurulması:

Dava idare mahkemesinde görülüyorsa (aşağıda açıklandığı üzere bazı durumlarda), SGK’nın ret işleminin dava sonuna dek askıya alınması için yürütmenin durdurulması talep edilir. Yürütmeyi durdurma kararı, idari işlemin (SGK ret kararının) geçici olarak etkisiz hale gelmesini sağlayarak hastaya ilacın sağlanmasının önünü açar.

Her iki durumda da, geçici karar taleplerinde hastanın durumunun aciliyeti ve ilacın kritik önemi vurgulanmalıdır. Özellikle onkoloji hastalarında tedavide gecikme telafisi imkansız zararlara yol açabileceğinden, mahkemeler bu taleplere genellikle olumlu bakmaktadır.

Not: İhtiyati tedbir veya yürütmenin durdurulması talepleri reddedilirse, üst mahkemelere (itiraz yoluyla) bu ara karar için başvurma imkanı da vardır.

Görevli ve Yetkili Mahkemeler

SGK’nın karşılamadığı ilaç bedelleri için açılan davalarda görevli mahkeme genel olarak İş Mahkemesi’dir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu’nun 101. maddesi uyarınca, SGK’nın sağlık yardımlarına ilişkin uyuşmazlıklarda iş mahkemeleri görevli kabul edilmektedir. Ancak bazı durumlarda mahkeme türü ve yeri şöyle belirlenir:

Görevli Mahkeme:

Çoğu hasta 4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında genel sağlık sigortalısı olduğundan, bunların SGK’ya karşı açacağı ilaç davaları iş mahkemesinde görülür. Kamu görevlileri (4/c, Emekli Sandığı) kapsamında olanlar için ise uyuşmazlık idari nitelikte sayılıp idare mahkemesinde görülmesi gerektiğine dair görüşler vardır. Uygulamada, dava dilekçesinde hem 5510 sayılı Kanun hem de idari işlem iptali hususu birlikte belirtilerek mahkeme seçimi yapılmaktadır.

Yetkili Mahkeme:

Dava, hastanın yaptığı SGK başvurusunu reddeden SGK biriminin bulunduğu yer mahkemesinde açılır. Yani başvuruyu hangi ildeki SGK’ya yaptıysanız, o ildeki iş mahkemesi veya idare mahkemesi yetkilidir. Eğer o yerde iş mahkemesi yoksa, dava asliye hukuk mahkemesinde (iş mahkemesi sıfatıyla) görülür.

Özetle; örneğin İstanbul’da ikamet eden bir SSK’lı hasta için İstanbul İş Mahkemesi, Antalya’da emekli sandığı mensubu bir hasta için Antalya İdare Mahkemesi yetkili olacaktır. Doğru mahkemede dava açmak, usul açısından önemlidir; aksi halde yetkisizlik nedeniyle zaman kaybı yaşanabilir.

Hastanın Tedavi Esnasında Vefatı Durumunda Dava Süreci

Kanser hastaları adına açılan ilaç temini davalarında, hastanın vefat etmesi durumunda hukuk süreci farklı sonuçlar doğurur. Tedavi devam ederken hasta hayatını kaybederse, mahkemede görülmekte olan ilaç temini davası konusuz kalır.

Çünkü dava konusu, hastanın yaşadığı süre boyunca ilacın temini olduğundan, kişi vefat ettiğinde artık korunması gereken bir menfaat kalmamış sayılır. Bu durumda mahkeme, genellikle “konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına” şeklinde hüküm tesis eder.

Ancak, dava kapsamında geçmişte ödenen ilaç bedellerinin iadesi talebi de varsa ve hasta vefat etmişse, bu kısım için süreç devam edebilir. Şöyle ki: Hasta hayattayken ilacı kendi cebinden temin etmiş ve dava dilekçesinde “ödediğim bedellerin SGK tarafından bana iadesi” talebini de eklemişse, mirasçıları davaya dahil olarak bu maddi talebi sürdürebilir. Mirasçılar, veraset ilamıyla mahkemeye başvurup davacının ölümünü bildirerek kendilerini davaya dahil edebilir ve ilaç bedellerinin iadesini talep etmeye devam edebilirler.

Özetle, ilaç temini amacıyla açılan davalar hasta ölürse düşerken, ilaç için yapılan harcamaların geri ödenmesi davaları mirasçılar tarafından sürdürülebilir niteliktedir. Mirasçıların bu süreci devam ettirebilmesi için, dava konusu talebin para iadesi olması ve gerekli belgelerin (faturalar vb.) bulunması gerekir. Bu gibi durumlarda, manevi tazminat talepleri de ayrıca gündeme gelebilir ancak bunlar ayrı davaların konusudur.

TİTCK Süreci: Endikasyon Dışı İzin, Özel İthalat ve Ruhsatlandırma

SGK’nın ilaç bedelini ödemesi açısından, ilacın Türkiye’deki yasal durumu da önem taşır. Bir ilacın SGK tarafından karşılanabilmesi için genellikle ülkemizde ruhsatlı olması ve ilgili endikasyon için Sağlık Uygulama Tebliği’nde yer alması gerekir.

SGK’nın ödemediği birçok ilaç ise ya henüz ruhsat almamış yurtdışı ilaç statüsündedir ya da ruhsatlı olsa bile endikasyon dışı kullanım söz konusudur. Bu nedenle Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) nezdindeki süreçler devreye girer:

Endikasyon Dışı İlaç Kullanım Onayı

Bir ilaç Türkiye’de ruhsatlı fakat hastanın durumu ruhsatlı endikasyonların dışında ise, doktoru aracılığıyla TİTCK’ya Endikasyon Dışı İlaç Kullanım Başvurusu yapılması gerekir. TİTCK, hastanın tıbbi bilgilerini ve bilimsel verileri değerlendirerek ilgili ilacın belirtilen hasta için kullanımına özel izin verebilir. Bu izin, ilacın o hasta tarafından yasal olarak kullanılabilmesini sağlar.

Not: Bu onayın alınması, dava sürecinde mahkemeyi ikna açısından da çok önemlidir; zira TİTCK onayı, ilacın tıbben gerekli ve yasal olarak kullanılabilir olduğunu gösterir. (TİTCK onayı olmadan açılan davalarda mahkeme, öncelikle bu iznin alınması gerektiğini belirterek davayı reddedebilir.)

Eğer TİTCK endikasyon dışı kullanım talebini reddederse, öncelikle bu ret kararına karşı iptal davası açılması gerekebilir. Böyle bir durumda, SGK’ya karşı dava öncesi bu idari işlemin çözülmesi önemlidir.

Yurtdışı İlaç ve Özel İthalat İzni

İlgili ilaç Türkiye’de ruhsatsız (onaysız) ise, hastanın o ilaca erişimi için yurtdışı ilaç temin süreci uygulanır. Bu süreçte TİTCK, ilacın yurtdışından getirilebilmesi için özel ithalat izni verir. Genellikle hasta adına düzenlenen bu izinle, Türk Eczacıları Birliği (TEB) ilacı yurtdışından ithal ederek temin eder.

TİTCK’nın yayınladığı Yurtdışı İlaç Listesi (EK-4/C), Türkiye’de ruhsatı olmayan ama belirli şartlarda hastalar için getirilebilen ilaçları içerir. Önemli: Bir ilacın bu listede yer alması, onun SGK tarafından da ödeneceği anlamına gelmez. Yalnızca, o ilacın yasal olarak getirilebileceğini gösterir. SGK, listede olsa dahi ödeme listesinde olmadığı sürece bedeli karşılamayabilir.

Ruhsatlandırma Süreci

Uzun vadede, bir ilacın SGK tarafından rutin ödenmesi için üretici firmanın ilaca Türkiye ruhsatı alması ve ardından ilacın Sağlık Uygulama Tebliği ek listelerine girmesi gerekir. Ruhsatlandırma, TİTCK tarafından ilacın etkinlik, güvenlik ve kalite verilerinin incelenip onaylanması sürecidir. Bu süreç tamamlanıp ilaç piyasaya girdikten sonra, firmanın SGK’ya geri ödeme başvurusu yapması ve fiyatlandırma süreçlerini tamamlaması gerekir.

Örneğin Enhertu adlı ilaç Mayıs 2023’te Türkiye’de ruhsat almış olmasına rağmen, 2025 başı itibarıyla hala SGK geri ödeme listesine eklenmediği için hastalar tarafından ücretli temin edilmektedir. Dolayısıyla ruhsat alınması hemen ödeme kapsamına gireceği anlamına gelmez, ancak ilk adımdır.

Özetle: Hastanın kullanması gereken ilaç ruhsatsız veya endikasyon dışı ise ilk önce TİTCK onay süreçleri tamamlanmalıdır. Hekim raporu ile bu başvurular yapılır ve onay yazıları alınır. Bu onaylar, SGK’ya yapılacak başvuru dilekçesine ve olası dava dosyasına eklenerek, ilacın kullanımının resmi olarak da gerekli ve izinli olduğu ortaya konulur. Böylece hastanın hem idari hem hukuki süreçlerde eli güçlenmiş olur.

SGK Başvuru Dilekçesi Örneği

Aşağıda, SGK’ya kanser ilacı bedelinin karşılanması talebiyle verilebilecek örnek bir başvuru dilekçesi şablonu yer almaktadır. Kişisel duruma göre uyarlanmalı ve gerekli belgeler eklenmelidir:

T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

[İL] İL MÜDÜRLÜĞÜ’NE

Başvuru Sahibi: [Ad Soyad] (T.C. Kimlik No: …)

Adres: [Adres]

Konu: [Tanı adı] tedavisinde kullanılması zorunlu [İlaç Adı] ilacının tedavi süresince SGK tarafından karşılanması talebim hk.

AÇIKLAMALAR:

1. Tarafıma [tarih] tarihinde [hastalık ve evre tanımı] tanısı konulmuş olup [hastane adı] Onkoloji bölümünde tedavim devam etmektedir. Tedavimi yürüten doktorum Sayın [Doktor Adı], mevcut tedavilere ek olarak **[İlaç Adı]** kullanımının sağlık durumum için tıbben gerekli olduğunu belirtmiştir.
2. [İlaç Adı], [kısaca ilacın ne olduğu ve neden gerekli olduğu – örn: “immünoterapi sınıfında bir ilaç olup standart kemoterapilere direnç gelişen vakalarda tümör yükünü azaltmada etkili sonuçlar vermektedir.”]. Doktor raporumda da ayrıntılarıyla vurgulandığı üzere, bu ilacın kullanılmaması durumunda hastalığımın ilerleme riski yüksektir.
3. Söz konusu ilaç, henüz SGK geri ödeme listesinde yer almadığından tarafıma ücretsiz sağlanamamaktadır. (İlacın aylık dozu) doktorum tarafından [X mg veya X kutu] olarak belirlenmiştir ve (güncel eczane fiyatı) yaklaşık [..] TL’dir. Bu maliyet, benim (ve ailemin) karşılayamayacağı kadar yüksektir. (Ek’te ilaç proforma faturası sunulmuştur.)
4. Anayasa’nın 56. maddesi uyarınca herkesin sağlıklı bir yaşam hakkı ve sosyal güvenlik hakkı mevcuttur. Tarafımca talep edilen, bu hakkın somut durumumda tesis edilmesidir. [İlaç Adı] kullanımının gerekliliği, [tarih] onay tarihli sağlık kurulu raporu ve [tarih] tarihli endikasyon dışı kullanım onayı ile de belgelenmiştir (Eklerde mevcuttur).
5. Açıklanan nedenlerle, hayatiliği bulunan [İlaç Adı] tedavisinin, [tedavi süresi veya “tedavi boyunca”] SGK tarafından kesintisiz ve ücretsiz karşılanmasını talep ediyorum.

Sonuç ve Talep: Yukarıda arz ve izah edilen gerekçeler doğrultusunda, [tanı adı] hastalığımın tedavisi için zorunlu olan [İlaç Adı] ilacının bedelinin tedavi süresince Kurumunuzca karşılanmasına karar verilmesini saygılarımla arz ederim. [Tarih]

[İmza]

[Ad Soyad]

EKLER:

1. Onkolog doktor raporu (tarih ve imzalı)
2. [İlaç Adı] reçetesi (tarih ve kaşeli)
3. Hastalığa dair epikriz/sağlık kurulu raporu
4. Endikasyon dışı kullanım onayı (TİTCK) [varsa]
5. İlaç fiyatını gösterir fatura/proforma [varsa]
6. Diğer tıbbi belgeler (patoloji raporu, PET-BT sonuçları vb.)

Bu dilekçe SGK’ya teslim edilip kayıt altına alındıktan sonra, SGK’nın vereceği cevaba göre yukarıda anlatılan dava süreci aşamasına geçilecektir. Başvuru dilekçesinin bir örneğinin ve SGK evrak kayıt fişinin mutlaka saklanması önemlidir.

Dava Dilekçesi Örneği

Aşağıda, SGK’nın ilacı karşılamama kararının iptali ve ilacın temini talebiyle açılacak dava için örnek bir dava dilekçesi (iş mahkemesi nezdinde) sunulmuştur. Somut duruma göre gerekli eklemeler yapılmalıdır:

[İL] NÖBETÇİ İŞ MAHKEMESİ’NE

Davacı: [Ad Soyad] (T.C. Kimlik No: …)

Adres: [Davacının Adresi]

Davalı: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Adres: [SGK merkez adresi – İl Adı]

Konu: SGK’nın [İlaç Adı] isimli ilacın bedelini karşılamama yönündeki işleminin iptali ve ilacın tedavi süresince SGK tarafından karşılanması talebimizi içerir.

Açıklamalar: 

1. Davacı [Ad Soyad], [tanı konulan kanser türü] teşhisiyle [tarih] tarihinden bu yana tedavi görmektedir. Davacının tedavisini yürüten doktoru [Doktor Adı], hastalığın seyrini kontrol altına almak amacıyla [İlaç Adı] adlı ilacın kullanılmasını tıbben gerekli görmüştür (Ek-1 Doktor Raporu).
2. [İlaç Adı], [ilaç hakkında açıklama: örneğin “immünoterapi sınıfında olup bağışıklık sistemini kansere karşı harekete geçiren bir ilaçtır”]. Bu ilacın kullanımı, davacının sağlık durumu açısından ciddi fayda sağlayabileceği uzman hekim raporlarıyla da ortaya konulmuştur.
3. Davacının talebi üzerine, söz konusu ilacın SGK tarafından karşılanması için Kurum’a başvuru yapılmış ancak [tarih] tarih ve [sayı] sayılı SGK cevabi yazısıyla, ilacın geri ödeme listesinde olmadığı gerekçesiyle talep reddedilmiştir (Ek-2 SGK Ret Yazısı). Davalı Kurumun kararı hukuka aykırıdır ve davacının yaşam hakkını doğrudan etkilemektedir.
4. Davacının maddi imkanları [İlaç Adı] gibi yüksek bedelli bir ilacı uzun süre kendi karşılamasına el vermemektedir. İlaç bedelinin SGK tarafından karşılanmaması halinde, tedavinin yarım kalması riski bulunmaktadır ki bu durum davacının yaşamını tehdit eder niteliktedir.
5. Anayasa’nın 56. maddesi uyarınca devlet, vatandaşların sağlığını korumak ve tedaviye erişimini sağlamakla yükümlüdür. SGK da 5510 sayılı Kanun gereği genel sağlık sigortası kapsamında gereken sağlık hizmetini sunmak durumundadır. Somut olayda bu yükümlülük yerine getirilmemiş, davacının sağlık ve sosyal güvenlik hakkı ihlal edilmiştir.
6. Mahkemece, ivedi şekilde ihtiyati tedbir kararı verilerek yargılama süresince ilacın SGK tarafından teminine hükmedilmesini talep ediyoruz. Zira kanser hastalığında her geçen gün aleyhe sonuç doğurabilecek niteliktedir. (HMK m.389 ve devamı gereğince, telafisi imkansız zararları önlemek için tedbir kararı şartları mevcuttur.)

Hukuki Nedenler: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 2577 sayılı İYUK, HMK m.389 vd., Anayasa md.56 ve ilgili mevzuat.

Hukuki Deliller: 

• SGK başvuru dilekçesi ve SGK ret cevabı (Ek-2)
• Onkolog raporu ve tedavi planı (Ek-1)
• Hastalık teşhis belgeleri, patoloji raporları (Ek-3)
• Endikasyon dışı kullanım onayı (Ek-4)
• İlaca ilişkin faturalar/ödeme belgeleri (varsa)
• Gerek duyulursa bilirkişi incelemesi ve her türlü yasal delil.

Sonuç ve Talep: Yukarıda açıkladığımız gerekçelerle, [İlaç Adı] ilacının bedelinin SGK tarafından karşılanmamasına ilişkin davalı Kurum işleminin iptaline, davacının tedavisi boyunca anılan ilacın SGK tarafından ücretsiz temin edilmesine karar verilmesini saygıyla arz ve talep ederiz. Ayrıca, yargılama süresince ilaç bedelinin kurumca karşılanması için ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ederiz. [Tarih]

[Davacı Vekili] Av. [Ad Soyad]

Ekler:

1. Doktor raporu ve reçete (Ek-1)
2. SGK ret yazısı (Ek-2)
3. Sağlık kurulu raporu ve tıbbi belgeler (Ek-3)
4. TİTCK endikasyon dışı onay yazısı (Ek-4)
5. Vekaletname örneği

Yukarıdaki dilekçe, genel bir şablon olup her davanın özel durumuna göre farklılık gösterebilir. Özellikle ihtiyati tedbir talebi ve görevli mahkeme konusunda (iş mahkemesi/idare mahkemesi) hukuki stratejiye göre uyarlama yapmak gerekebilir. Bu nedenle, böyle bir davayı bir avukat aracılığıyla yürütmek hastanın lehine olacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

SGK hangi kanser ilaçlarını karşılamaz?

SGK’nın karşıladığı ilaç listesi Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ile belirlenir ve dönemsel olarak güncellenir. Genel olarak yeni çıkmış, çok pahalı veya mevcut endikasyonları dışında kullanılan kanser ilaçları SGK kapsamı dışında kalabilir. Özellikle immünoterapi grubundaki akıllı ilaçların çoğu SGK tarafından rutin olarak ödenmez. Örneğin:

• pembrolizumab (Keytruda),
• nivolumab (Opdivo),
• atezolizumab (Tecentriq),
• trastuzumab deruxtecan (Enhertu),
• niraparib (Zejula)

gibi ilaçlar 2025 itibariyle SGK’nın karşılamadığı başlıca kanser ilaçları arasındadır. Bu liste zamanla değişebileceğinden, kullanmakta olduğunuz ilacın güncel durumunu SUT listesine bakarak kontrol etmek önemlidir.

SGK hangi kanser ilaçlarını ödüyor?

SGK, kemoterapi ilaçlarının büyük bir kısmını ve uzun yıllardır standart tedavide yer alan pek çok hedefe yönelik ilacı karşılamaktadır. Örneğin pek çok kemoterapi ajanı (sisplatin, paklitaksel, doxorubisin gibi) SGK kapsamında ücretsiz alınabilir.

Ancak SGK, immünoterapi ilaçlarını genellikle ödemez. Dolayısıyla, kemoterapi tedavileri çoğunlukla devlet tarafından karşılanırken, akıllı ilaç olarak da bilinen yenilikçi tedaviler hastanın başvuru ve dava yoluyla elde etmesi gereken ilaçlar olabilmektedir.

SGK kanser ilacı başvuru dilekçesi nereye verilir?

SGK’nın karşılamadığı bir ilaç için hazırlanan başvuru dilekçesi, hastanın bağlı olduğu il veya ilçedeki SGK müdürlüğüne verilir. Örneğin, il merkezinde yaşayanlar SGK İl Müdürlüğü’ne, ilçede yaşayanlar Sosyal Güvenlik Merkezi’ne başvurabilir. Dilekçe, evrak birimine elden teslim edilerek kayıt numarası alınmalı veya iadeli taahhütlü posta ile gönderilmelidir. Böylece başvurunun yapıldığı resmen belgelenmiş olur.

SGK’den kanser ilacı parasını almak için ne yapmalıyım?

• Öncelikle SGK’ya resmi dilekçeyle başvurup ilacın karşılanmasını talep etmelisiniz (yukarıda açıklandı).
• SGK ödeme yapmazsa, yargı yoluna başvurarak hakkınızı arayabilirsiniz.
• Dava sürecinde mahkemeden ihtiyati tedbir talep ederek ilacın beklemeden teminini sağlayabilir ve dava sonunda mahkeme lehinize karar verirse, SGK ilacın bedelini karşılamaya başlar.
• Eğer ilacı kendi cebinizden aldıysanız, davada ödediğiniz faturaların iadesini de talep edebilirsiniz.
• Mahkeme kararı alındıktan sonra, karar ile tekrar SGK’ya başvurarak ilacın ücretsiz teminine başlanmasını sağlamak gerekir.

Özetle: Başvuru, Ret, Dava, Mahkeme kararı, SGK uygulaması adımlarını izleyerek ilacın parasını SGK’dan alabilirsiniz.

Hukuki süreç ne kadar sürer ve masrafları nelerdir?

Bu tür davaların süresi değişkenlik gösterebilir. İdare veya iş mahkemesinde ilk derece dava süreci birkaç ay ile 1-2 yıl arasında sonuçlanabilir. Acil durumlarda ihtiyati tedbir kararı ile hasta sonuç beklenirken ilacını alabilir. Dava masrafları; mahkeme harcı, bilirkişi ücreti gibi giderler ve avukatlık ücreti kalemlerinden oluşur.

Dava hangi mahkemede açılır?

SGK’nın ilaç ödememe işlemlerine karşı davalar genellikle iş mahkemesinde açılır. Zira konu, sosyal güvenlik hukuku kapsamındadır. Davacı SSK’lı veya Bağ-Kur’lu ise iş mahkemesi görevli olur. Davacı emekli sandığı mensubu (kamu görevlisi) ise bazı durumlarda idare mahkemesinde dava yolu tercih edilmektedir.

Uyuşmazlığın niteliğine göre hukuki yorum farklılık gösterebilse de, uygulamada çoğunlukla iş mahkemeleri bu davalara bakmıştır. Yetki olarak, SGK’ya başvuruyu yaptığınız ildeki mahkeme yetkilidir (örn. Antalya SGK’dan ret aldıysanız, Antalya İş Mahkemesi).

Mahkeme devam ederken ilacımı nasıl temin edeceğim?

Dava açıldığında, avukatınız aracılığıyla mahkemeden geçici koruma kararı talep etmelisiniz. İş mahkemesinde “ihtiyati tedbir”, idare mahkemesinde “yürütmenin durdurulması” şeklinde talep edilen bu kararlar sayesinde mahkeme sonucu beklenmeden SGK’nın ilacı temin etmesi sağlanabilir.

Mahkeme, bu talebi kabul ederse, karar duruşması aylar sonra olsa bile hasta ilacını hemen almaya başlar. Bu nedenle dava dilekçesinde bu husus özellikle vurgulanmalı ve güçlü tıbbi gerekçelerle desteklenmelidir.

Akıllı ilaçlar ve immünoterapi SGK tarafından karşılanıyor mu?

Ne yazık ki birçok akıllı kanser ilacı SGK tarafından karşılanmamaktadır. İmmünoterapi ilaçları (örn. Keytruda, Opdivo, Tecentriq, Yervoy gibi) geri ödeme listesinde olmadığından devlet hastanelerinde ücretsiz sağlanmaz. Ancak hasta lehine açılan davalar sonucunda bu ilaçlar mahkeme kararıyla ücretsiz temin edilebilmektedir.

Yani SGK doğrudan ödemez, fakat hukuki süreç sonunda ödeme kapsamına aldırmak mümkün olabilmektedir. Bazı hedefe yönelik akıllı ilaçlar ise kısmi olarak karşılanabilir (belirli endikasyonlarla sınırlı olmak üzere). Güncel durum için ilacınızın SUT’ta yer alıp almadığını kontrol etmelisiniz.

Hasta ölürse açtığımız dava ne oluyor?

Eğer hasta, dava devam ederken vefat ederse ve dava sadece ilacın temini ile ilgiliyse, dava konusuz kalacağı için düşer. Çünkü ilacın temini artık anlamını yitirmiş olur. Ancak davada ilaç için ödenen paraların iadesi gibi bir talep varsa, bu maddi talepli kısım mirasçıları tarafından sürdürülebilir.

Mirasçılar mahkemeye başvurarak davaya devam edebilir ve hastanın yaşamı boyunca ödediği ilaç masraflarının SGK’dan geri alınmasını talep edebilirler. Yani manevi açıdan dava sona erse de, maddi haklar için süreç mirasçılar lehine ilerleyebilir. Bu durumda mahkeme, uygun görürse ödenen bedellerin iadesine karar verebilir.

7 Mart 2025