Sicil İptal Davası
Sicil iptal davası; davanın açılma usulü, süresi ve unsurları itibarıyla genellikle Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan personel için bir araştırma konusudur. Sicil, görevlilerin çalışma durumu ve yarattığı genel intibaha dair çeşitli verilerin işlendiği; kademe ilerlemesi, terfi ve kritik pozisyonlarda görev alma hususunda değerlendirmeye tabi tutulan performans göstergesidir. Sicil dosyası, profesyonel kişiler için kariyer geleceği noktasında büyük önem teşkil etmektedir.
Sicil iptal davası ile yürütmenin durdurulması istenebilir ve dava sonucu çıkacak kesin kararla yaşanan hak kaybının önüne geçilebilir. Personel için taşıdığı ehemmiyetten dolayı sicile dair rütbeler için ayrı ayrı kanun ve yönetmelikler uygulamaya konulmuştur.
TSK Sicil İptal Davası
TSK sicil iptal davası; terfi alamama, kademe ilerlemesinin durdurulması, kurumdan ilişiği kesme yaptırımları itibarıyla subay, astsubay, uzman erbaşlar tarafından açılan bir idari dava türüdür. Sicilin hukuka aykırı şekilde düzenlenmesi, kişisel kanaatlerin objektif nedenlerle değil de husumet ilişkilerinden kaynaklı olması TSK sicil iptal davası açılmasına konu olabilecek olaylar olarak sıralanabilir. Türk Silahlı Kuvvetlerinde sicil;
- Subay Sicil Yönetmeliği,
- Astsubay Sicil Yönetmeliği,
- Uzman Erbaş Yönetmeliği.
doğrultusunda düzenlenir. Subay Sicil Yönetmeliğine göre sicil üstleri tarafsız, adaletli olmalı ve vicdani kanaatle sicil puanlamasına karar vermek durumundadır. Sicil iptal davası görülürken dikkat edilen unsurlar;
- Sicil notları arasında makul olmayan bir fark bulunması,
- Sicil notu verilirken sicil üstünün açıkça TSK yönetmeliğine göre adaletli ve tarafsız davranma ilkelerine uyulmaması,
- Yetkisiz üst tarafından sicil notu düzenlenmesi,
- Sicil, 3 aydan daha kısa süre çalışılmış sicil üstü tarafında düzenlenmesi,
Olarak sıralanabilir.
Uzman Erbaş Sicil İptal Davası
Sicil iptal davası TSK personeli arasında uzman erbaşlar için önem teşkil etmektedir; çünkü sicil notunun düşüklüğü Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiğinin kesilmesine kadar giden ağır yaptırımlara neden olabilmektedir.
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve Uzman Erbaş yönetmeliğine göre düzenlenen sicil notu; kanun ve yönetmeliğin direktifleri doğrultusunda düzenlenmediği takdirde sicil iptal davası konusu olabilmektedir. Uzman Erbaşların sicili;
- Genel Görünüş Tavır ve Hareketi,
- Kötü Alışkanlıklara Düşkün Bulunmaması,
- Hasis Menfaatlere Düşkün Olmaması,
- Disiplin Kurullarına Uyarlılığı ve İtaati,
- Güvenilme ve Sadakati,
- Zekâsı ve Muhakeme Yeteneği,
- Çalışkanlığı ve Dayanıklılığı,
- Mesleki Bilgisini ve Askeri İhtisasını Geliştirme,
- Astlarını Öğretme ve Yetiştirme,
Kriterlerine göre belirlenir. Yukarıdaki kriterlerin her birinin değerlendirilmesi sonucu uzman erbaş personelin sicil puanı oluşturulur. Her bir kriter 10 puan olup sicil toplam puanı 100’dür. Sicil üstleri tüm kriterleri ayrı ayrı değerlendirmek zorundadır. Ayrı ayrı değerlendirilen kriterlerin ortalaması o yılın sicil notunu oluşturur. Sicil notu 60 ve yukarısındaysa olumlu sayılır.
Sicilin olumlu olması uzman erbaşların TSK ile ilişiğinin kesilmemesi için zorunlu bir parametredir. Sicil notundan dolayı kademe ilerlemesi alamayan Uzman Erbaşlar, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’na göre göreve devam edemezler. Sicili olumlu; yani notu 60 ve daha fazla olmayan uzman erbaşların sözleşmeleri feshedilir. Sözleşmenin uzatılabilmesi için olumlu sicil notu şarttır.
Sicil notu astsubaylık sınavına başvuran uzman erbaşlar için de önem arz etmektedir. Uzman erbaş olarak göreve alındığından itibaren 1 yıl sicil almış olması gereken uzman erbaşın sicil ortalamasının da 80 olması gerekmektedir. Yazılı sınava giren astsubay adaylar uzman erbaşların sınav notuna sicil notlarının %25’i eklenir.
Sicil İptal Davası Nasıl Açılır?
Sicil iptal davası idare mahkemesine verilecek bir dilekçe ile açılmak zorundadır. İdare mahkemesinin bulunmadığı yerlerde dava asliye hukuk mahkemelerinde görülür. Dava dilekçesinde;
- Davacı ve vekilinin adı soyadı, unvanı, adresi ve T.C kimlik numarası,
- Davanın konusu, sebebi ve delilleri,
- Davaya konu olan işlemin yazılı bildirim tarihi,
- Sonuç ve istem,
gösterilir; ancak unutulmamalıdır ki sicil iptal davası profesyonel bir yardım gerektiren idari dava türüdür. Somut olayda izlenecek yöntemlerin tespiti ve yetkin hukuki savunmanın yanında davanın profesyonel takibi sicili ilişkin davalarda büyük önem kazanmaktadır.
Sicil İptal Davası Zamanaşımı
Sicil iptal davası zamanaşımı Türk hukuk sisteminde üzerinde çeşitli noktalarda ihtilafların olduğu bir konudur. İdari yargıda genel dava açma süresi 60 gündür; ancak sicil dosyası ilgili kişiye tebliğ edilen ya da her an ulaşılabilen bir dosya değildir. Sicil dosyalarının gizliliğe sahip olması ve erişim için yetki gerektirdiğinden sicile dair uyuşmazlıklar genellikle işlemin tesis edildiği andan itibaren değil uzun bir süre sonra ortaya çıkmaktadır.
Dolayısıyla sicilden kaynaklanan uyuşmazlıklar yıllar sonra personelin karşısına çıkabilir. Bu nedenle yıllar sonra dahi kişi sicil iptal davası açabilir. Mülga Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin içtihatları bu yönde olup teamül kurum lağvedildikten sonra da devam etmiştir. Kişi, sicil dosyasıyla alakalı sorunu genellikle atama, terfi veya yeterli şartları sağladığı halde yurt dışı görevlerinde yer alamamasından sonra fark etmektedir. Sicil notu uzun süre önce dahi verilse bile uyuşmazlığın yargı merciine taşınması mümkündür.
